ممکن است در مورد حساسیت غذایی برخی از افراد نسبت به نوع خاصی از غذا شنیده باشید. ممکن است خودتان نسبت به یک غذا یا یک ماده خاص حساسیت داشته باشید. به نظر می‌رسد آلرژی‌های غذایی در حال افزایش است، اما تصورات نادرست فراوانی وجود دارد که اغلب مانع از تشخیص و درمان صحیح بیماری می‌شود. بر اساس تحقیقات اخیر، تا 35 درصد از افراد به اشتباه خود (یا فرزندانشان) را مبتلا به حساسیت غذایی یا آلرژی تشخیص می‌دهند و سپس سعی می‌کنند خودشان آن را مدیریت کنند نه اینکه به دنبال توصیه‌های پزشکی مناسب باشند.
اما حساسیت غذایی واقعاً به چه معناست؟ آیا داشتن آلرژی غذایی با حساسیت غذایی یکسان است؟ اگرچه امکان اشتباه بین این دو مورد آسان است، اما حساسیت غذایی و آلرژی غذایی واکنش‌های کاملاً متفاوتی نسبت به غذا هستند. در این مقاله علل و علائم حساسیت غذایی و آلرژی‌های غذایی، نحوه مدیریت آنها و غذاهای محرک رایج را بررسی میکند. تا انتهای این محتوا با ما همراه باشید تا بررسی کنیم که این واکنش‌های مختلف چیستند و چه معنایی می‌توانند برای شما داشته باشند.
آلرژی غذایی چیست؟
آلرژی غذایی (که حساسیت بیش از حد نیز نامیده می‌شود)اکثرا به دلیل واکنش نامطلوب ایمنی بدن به پروتئین‌های غذا ایجاد می‌شود. هنگامی که فردی نسبت به پروتئین غذایی حساسیت پیدا میکند، وجود این پروتئین میتواند باعث واکنش آلرژیک شود. افرادی که از آلرژی رنج می‌برند می‌توانند علائم حاد (جدی) را در عرض چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض آن تجربه کنند.
در اولین مواجهه با غذای مزاحم، سیستم ایمنی بدن آنتی بادی‌هایی به نام ایمونوگلوبین E (IgE) تولید میکند که مخصوص آن آلرژن است. با هر قرار گرفتن در معرض بعدی، آلرژن به آنتی بادی‌های IgE متصل می شود، که سیستم ایمنی را تحریک میکند تا واکنش سریع و تهاجمی‌تر را آغاز کند. واکنش آلرژیک به غذا میتواند بسیار جدی و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی باشد. هر ماده غذایی حاوی پروتئین در برخی افراد پتانسیل ایجاد واکنش‌های آلرژیک را دارد. با این حال، گندم، بادام زمینی، سویا، شیر، تخم مرغ، آجیل درختی، دانه کنجد، صدف، ماهی و لوپین بیشتر آلرژی‌های غذایی در استرالیا را تشکیل می‌دهند.
حساسیت غذایی یعنی چه؟
برخی افراد دچار حساسیت غذایی یا عدم تحمل غذایی هستند که در آن واکنش‌های نامطلوب نسبت به برخی غذاها ایجاد می‌کنند اما به غذا آلرژی ندارند. حساسیت غذایی با علائمی‌همراه است که پس از خوردن ماده‌ای که بدن فرد قادر به تحمل آن نیست، رخ می‌دهد. دستگاه گوارش افراد مقدار کافی از یک ماده شیمیایی خاص مورد نیاز برای تجزیه غذا و کمک به هضم را تولید نمی‌کند. از طرف دیگر، ماده غذایی ممکن است مستقیماً واکنش ایجاد کند. علل شایع حساسیت غذایی شامل شیر، لاکتوز، گلوتن و افزودنی‌های غذایی مانند سولفیت‌ها و مونوسدیم گلوتامات (MSG) است. دو نمونه از حساسیت غذایی عبارتند از:
عدم تحمل لاکتوز: تا 70 درصد از جمعیت جهان قادر به مصرف شیر یا محصولات لبنی بدون ناراحتی معده نیستند. با این حال، افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند، مقدار کافی لاکتاز تولید نمی‌کنند و بنابراین، هضم غذاهای حاوی شیر کافی نیست. لاکتوز هضم نشده در روده باقی می‌ماند و تخمیر می‌شود و باعث درد شکم، نفخ، اسهال و نفخ می‌شود.
عدم تحمل گلوتن غیر سلیاک: اگرچه افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید به شدت از رژیم غذایی بدون گلوتن برای جلوگیری از آسیب به روده خود پیروی کنند، بسیاری از افراد غیر سلیاک دریافته اند که اجتناب از گلوتن علائم گوارشی آنها را بهبود می‌بخشد، از این رو محبوبیت روزافزون خوراکی‌های بدون گلوتن افزایش می‌یابد.
آلرژی غذایی چه علائمی دارد
علائم آلرژی غذایی میتواند تقریبا بلافاصله پس از خوردن غذا یا اغلب در عرض 2 ساعت پس از خوردن غذا رخ دهد. برخی از افراد ممکن است حتی به کوچکترین اثری از برخی غذاها واکنش آلرژیک نشان دهند. غذاهای آلرژی زا ممکن است از نظر شدت واکنش‌هایی که در افراد حساس ایجاد می‌کنند نیز متفاوت باشد. آنافیلاکسی شدیدترین شکل واکنش آلرژیک است و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی است.
واکنش آلرژیک شدید یا آنافیلاکسی معمولاً در عرض چند دقیقه پس از خوردن غذای آلرژی زا رخ می‌دهد و کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و منجر به علائمی می‌شود که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دشواری/تنفس پر سر و صدا
- مشکل در صحبت کردن، صدای خشن
- سرگیجه، سبکی سر، یا غش (ممکن است منجر به از دست دادن هوشیاری یا فروپاشی شود)
- رنگ پریدگی و شل شدن در کودکان
- سوزن سوزن شدن یا خارش در دهان
- کهیر، خارش یا اگزما
- تورم لب‌ها، صورت، زبان و گلو یا سایر قسمت‌های بدن
- خس خس سینه، احتقان بینی یا مشکل در تنفس و سرفه‌های مداوم
- درد شکم، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ
علائم حساسیت غذایی
- سردرد
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- آبریزش بینی
- بثورات یا کهیر
- نفخ ناراحت کننده
- درد معده یا روده
لیست مواد غذایی آلرژی زا
آلرژی غذایی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن شما بیش از حد به غذای خاصی واکنش نشان می‌دهد و آن را به عنوان یک خطر تشخیص می‌دهد و واکنشی را ایجاد میکند که میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. علائم آلرژی غذایی میتواند در طول زمان ایجاد شود و ناپدید شود، و غذایی که در یک موقعیت فقط علائم خفیف را ایجاد میکند ممکن است در زمان دیگر علائم شدیدتری ایجاد کند.
هشت ماده غذایی آلرژی زا :
در حالی که هر غذایی میتواند یک واکنش نامطلوب ایجاد کند، طبق مطالعات انجام شده هشت نوع غذا 90 درصد از آلرژی‌های غذایی را تشکیل می‌دهند.
شایع ترین آلرژی‌های غذایی عبارتند از:
- تخم مرغ
- شیر و لبنیات
- بادام زمینی (که جزء حبوبات در نظر گرفته می‌شود و نه یک آجیل درختی)
- آجیل درختی
- ماهی
- نرم تنان (صدفان با صدف لولایی مانند صدف و گوش ماهی)
- گندم
- سویا
عدم تحمل یا حساسیت‌های غذایی اغلب در دسته بندی‌های ذکر شده در بالا قرار می‌گیرند. یکی از علل حساسیت غذایی که باعث ایجاد آلرژی غذایی نمی‌شود، FODMAPها (الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی ال‌ها) هستند. سایر حساسیت‌های غذایی رایج عبارتند از حساسیت به گلوتن و عدم تحمل هیستامین. گلوتن پروتئینی شامل غلات حاوی گلوتن (مانند گندم، جو و جو) ، دانه کنجد است.
حساسیت غذایی ناشی از چیست
حساسیت غذایی میتواند بر سلامت و تندرستی شما تأثیر منفی بگذارد، اما به طور کلی نسبت به آلرژی‌های غذایی جدی تر است. غذاهای رایجی که می‌توانند باعث حساسیت غذایی شوند عبارتند از:
- لبنیات
- شکلات
- تخم مرغ، به خصوص سفیده تخم مرغ
- افزودنی‌های غذایی، از جمله تقویت کننده‌های طعم مانند MSG (مونوسدیم گلوتامات)
- شراب
- هیستامین و سایر آمین‌های موجود در برخی غذاها (مانند آناناس، آووکادو و مرکبات)
- کافئین
- سالیسیلات‌ها و آمین‌ها
- سولفیت‌ها
اگر علائم حساسیت غذایی را تجربه کردید، با پزشک یا متخصص تغذیه خود تماس بگیرید. علائم حساسیت غذایی میتواند شامل حالت تهوع، درد معده، گاز و نفخ، استفراغ، سوزش سر دل، اسهال، سردرد، تحریک پذیری یا عصبی باشد.
تست آلرژی غذایی چگونه است
اگر مشکوک هستید که شما یا فرزندتان ممکن است آلرژی غذایی داشته باشید، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید. ارائه دهنده شما ممکن است شما را به یک متخصص آلرژی (پزشکی که در درمان آلرژی تخصص دارد) ارجاع دهد. آنها با پرسیدن تاریخچه سلامتی شما شروع می‌کنند تا غذایی که باعث آلرژی شده است را تعیین کنند. مرحله بعدی تست آلرژی غذایی است که میتواند یک آزمایش پوستی، یک آزمایش خون یا هر دو باشد. (جهت مطالعه بیشتر به لینک فوق مراجعه کنید.)
