کاپرولاکتام Caprolactam پیشرو بسیاری از تولیدات شیمیایی صنعتی مانند صنعت نایلون، صنعت پلاستیک، صنعت رنگ، سنتز لیزین و اتصال عرضی (کراس‌لینک) پلی‌اورتان است.
تولید کاپرولاکتام از سه دهه گذشته مورد توجه جامعه علمی قرار گرفته است تا نیازهای صنعتی را تحت احتیاط‌های محیطی برآورده سازد.
کاپرولاکتام چیست؟
کاپرولاکتام CPL یک ترکیب آلی است، این ماده یک لاکتام یا یک آمید حلقوی اسید کاپروئیک است.
سالانه حدود 4.5 بیلیون کیلوگرم تولید می‌شود.
پیشرو در تولید نایلون 6 که یک پلیمر مصنوعی است می‌باشد.
سایر نام‌ها:
- ε-کاپرولاکتام
- سیکلوهگزانون ایزو-اکسیم
- هگزانولاکتام
- اکستروم 6N
- کاپرون PK4
- آمینوکاپروئیک لاکتام
ویژگی‌های کاپرولاکتام:
فرمول شیمیایی این ماده CH2)5C(O)NH) یا C6H11ON می‌باشد.
وزن مولکولی آن 113.16 گرم بر مول است.
کاپرولاکتام یک ماده جامد سفید، هیگروسکوپ (نم‌گیر) و کریستالی یا ورقه‌ای است که در آب بسیار محلول است.
این ماده بوی نامطبوع و منحصر به فردی دارد.
روش تولید کاپرولاکتام:
80 درصد این ماده از سیکلوهگزانون سنتز می‌شود که ابتدا به اکسیم آن تبدیل می‌شود.
تیمار این اکسیم با اسید باعث القای نوآرایی بکمن (Beckmann rearrangement) برای تولید کاپرولاکتام می‌شود.
نوآرایی بکمن واکنشی است که در آن یک اکسیم (یعنی ترکیبی که در آن یک کربن با باند دوگانه به NOH- وصل شده است) در حضور اسید به یک آمید تبدیل می‌شود.
محصول بدیهی القای نوآرایی اسید، نمک بی‌سولفات کاپرولاکتام است.
این نمک با آمونیاک خنثی می‌شود تا لاکتام آزاد شود و هم‌زمان پر سولفات آمونیوم تولید شود.
در بهینه‌سازی روش‌های صنعتی، توجه زیادی به حداقل رساندن تولید نمک‌های آمونیوم شده است.
روش دیگر تولید:
مسیر بزرگ صنعتی دیگر شامل تشکیل اکسیم از سیکلوهگزان با استفاده از نیتروزیل کلرید است.
مزیت این روش این است که سیکلوهگزان نسبت به سیکلوهگزانون ارزان‌تر است.
کاربردها:
کاربرد در ساخت الیاف مصنوعی به خصوص نایلون 6
کاربرد در ساخت فیبر، پلاستیک‌ها و پلاستی‌سایزرها
کاربرد در سنتز لیزین
کاربرد در اتصال عرضی پلی‌اورتان
کاربرد در برس‌های مویی، چرم مصنوعی، روکش فیلم و سفت‌کننده پارچه
CPL همچنین در سنتز چندین ماده دارویی از جمله پنتیلن تترازول، مپتازینول و لوروکاپرام استفاده می‌شود.
احتیاط‌های ایمنی:
قرار گرفتن به صورت حاد (کوتاه مدت) در معرض کاپـرولاکتام ممکن است منجر به سوزش چشم‌ها، بینی، گلو و پوست در انسان شود.
سردرد، ضعف، سردرگمی و تحریک عصبی در کارگران در معرض کاپرولاکتام با استنشاق می‌تواند مشاهده شود.
قرار گرفتن کارگران در معرض این ماده به صورت مزمن (طولانی مدت) می‌تواند باعث لایه‌برداری دست‌ها و نیز سوزش چشم، بینی و گلو شود، اما هیچ تأثیر دیگری بر سلامت عمومی ندارد.
EPA کاپرولاکتام را جزء مواد سرطان‌زا طبقه‌بندی نکرده است.
سایر محصولات:
شما می‌توانید برای تهیه محصولات به سایت پیشگامان شیمی مراجعه نمائید. شرکت بازرگانی پیشگامان شیمی یکی از برترین شرکت‌ها در زمینه تأمین مواد اولیه در ایران، آمادگی دارد ضمن دریافت سفارش‌های مشتریان عزیز، مواد اولیه شامل لسیتین، خرید آلژینات سدیم، خرید لاکتات سدیم، آلانتوئین، متیل پارابن، خرید اسید اسکوربیک، ایزوله سویا، خرید سوربات پتاسیم، خرید ستیل الکل، خرید ویتامین e، خرید کافور، خرید منتول، صمغ عربی، خاک دیاتومه، زانتان گام، گوارگام، کربومر، سوربیتول و…. را در تمامی زمینه‌های دارویی و پزشکی، صنعتی، آرایشی بهداشتی، اسانس‌ها، غذایی با بهترین قیمت و کیفیت تأمین کنید. این محصولات در سریع‌ترین زمان ممکن به وسیله سیستم حمل و نقل مطمئن به شهرهای مختلف ارسال می‌شود.
منابع:
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01614940.2019.1650876?journalCode=lctr201-
https://www.epa.gov/sites/production/files/2016-09/documents/caprolactam.pdf-
https://guichon-valves.com/faqs/caprolactam-manufacturing-process-of-caprolactam-
https://www.acs.org/content/acs/en/molecule-of-the-week/archive/c/caprolactam.html-
https://en.wikipedia.org/wiki/Caprolactam-
سیدی
