اسید فسفریک

اسید فسفریک چیست؟

اسیدفسفریک، همچنین به عنوان فسفریک (V) اسید یا اسید ارتو فسفریک نیز نامیده می‌شود یکی از اسیدهای محبوب و مورد استفاده است. به این ترتیب، فرم خام این اسید از سنگ‌های فسفات استخراج می‌شود، در حالی که فرم با خلوص بیشتری از فسفر سفید به صورت صنعتی تولید می‌شود.

اسید فسفریک خالص معمولاً به حالت جامد بلوری و به شکل غلیظ کمتر است. به طور کلی، این مایعی بی‌رنگ، شربت، بی‌بو و غیر فرار است.اسیدفسفریک که یک اسید معدنی است نیز با فرمول H₃PO₄ نشان داده می‌شود و حاوی یک اتم فسفر، چهار اتم اکسیژن و سه اتم هیدروژن است.

جرم مولی اسید فسفریک 99/97 گرم بر مول است.اتم فسفر مرکزی از طریق پیوند دوگانه به یک اتم اکسیژن و از طریق پیوندهای تک به سه گروه هیدروکسیل (-OH) متصل می‌شود. بنابراین، H₃PO₄ می تواند حداکثر سه یون ⁺H آزاد کند.اسیدفسفریک از پرمصرف‌ترین مواد شیمیایی در صنعت است. این ماده در دو نوع صنعتی و خوراکی به کار می‌رود.

مایعی بی‌رنگ، شفاف، بی‌بو و دارای طعم تند است. فسفریک اسید در نوشابه‌های گاز دار، تولید کودهای شیمیایی، پاک‌کننده‌های صابونی و غیر صابونی، تصفیه آب، خوراک دام و داروسازی، مکمل‌های غذای دام و طیور، تولید کودهای فسفاته، ضد حریق‌کردن برخی سطوح و عوامل بازدارنده اشتعال و نیز جهت تمیز کردن و جرم‌گیری سطوح فلزی به عنوان ماده افزودنی به کار می‌رود. اسیدفسفریک با خلوص 85 درصد به بالا خوراکی و زیر 85 درصد صنعتی محسوب می‌شود.

تهیه اسید فسفریک

اسید فسفریک از طریق فرآیند مرطوب به صورت صنعتی تولید می‌شود که در آن اسید سولفوریک با آپاتیت (سنگ فسفات تری کلسیم) واکنش نشان می‌دهد.

Ca₅ (PO₄) ₃Cl + 5 H₂SO₄ + 10 H₂O → 3 H₃PO₄ + 5 CaSO₄ · 2 H₂O + HCl

محلول اسید فسفریک حاصل فقط حدود 32-46٪ H₃PO₄ است، بنابراین سپس (با تبخیر آب) غلیظ می‌شود تا گریدهای تجاری اسید فسفریک با غلظت بالاتر تولید کند.

خصوصیات فیزیکی اسید فسفریک

اسیدفسفریک خالص یک ماده جامد بلوری سفید با نقطه ذوب 35/42 درجه سانتیگراد است. هنگامی که غلظت کمتری داشته باشد، مایع چسبناک بی‌رنگ، بدون بو با چگالی 1.885 گرم در میلی‌لیتر است. غیر سمی و غیر فرار است. متداول‌ترین غلظت اسید فسفریک در آب 85٪ است.

خواص شیمیایی اسید فسفریک

اسید فسفریک دارای سه اتم اسیدی و قابل تعویض است. بنابراین، واکنش متفاوتی از سایر اسیدهای معدنی نشان می‌دهد. می‌تواند با بازها واکنش داده و با جایگزینی یک، دو یا سه اتم H، به ترتیب NaH₂PO₄، Na₂PO₄ و Na₃PO₄، سه کلاس نمک تشکیل دهد.

در دماهای بالا، مولکول‌های اسیدفسفریک می‌توانند با هم واکنش نشان دهند و با ترکیب (با از دست دادن مولکول آب) تشکیل دیمر، تریمر و حتی زنجیره‌های پلیمری طولانی مانند اسیدهای پلی فسفریک و اسیدهای متافسفریک را بدهند.

2H₃PO₄ → H₄P₂O₇ (- H₂O)

کاربرد و مصارف اسید فسفریک:

• مواد شوینده مانند تری‌سدیم‌فسفات و سدیم‌تری‌پلی‌فسفات
• تولید مواد تصفیه‌کننده و منعقد کننده در صنعت آب و فاضلاب
• تولید پاک‌کننده‌های فسفاته صنعتی و تهیه‌ی نمک‌های فسفاته
• صنایع غذایی به صورت گرید خوراکی
• اسیدفسفریک در تولید کود مانند کودهای فسفات‌دار مانند در امونیوم فسفات و …
• پزشکی و دندانپزشکی به عنوان زبر کردن سطح دندان و عامل قلم‌زنی جهت تمیز کردن
• زدودن زنگ آهن
• کشاورزی
• صنعت آب‌کاری

علاوه بر این، اسیدفسفریک یک ترکیب در استخوان و دندان است و در بسیاری از فرآیندهای متابولیک نقش دارد.اسید فسفریک در چندین مایعات بیولوژیکی مانند مدفوع، ادرار و خون شناسایی شده است. درون سلول، اسیدفسفریک در درجه اول در سیتوپلاسم قرار دارد.

اسید فسفریک در همه یوکاریوت‌ها، از مخمر گرفته تا انسان وجود دارد. در انسان، اسید فسفریک در مسیر متابولیسم گلوتامات، مسیر متابولیسم گلوتاتیون، مسیر فسفات گلیسرول و مسیر متابولیسم پورین نقش دارد.

اسید فسفریک مورد استفاده برای از بین بردن زنگ‌زدگی

در میان انواع مختلف اسیدها، از اسیدفسفریک معمولاً برای از بین بردن زنگ زدگی از فلزات مانند آهن، فولاد و غیره استفاده می‌شود. معمولاً وقتی از این اسید استفاده می‌شود با زنگ زدگی واکنش نشان می‌دهد و آهن قهوه‌ای مایل به قرمز به طور معمول اکسید فریک (اکسید آهن) را به یک ترکیب سیاه رنگ که اکنون فسفات فریک است، تبدیل می‌کند. این ماده فسفات فریک سیاه به راحتی از بین می‌رود.

اسید فسفریک مورد استفاده در مواد غذایی و آشامیدنی

اسید فسفریک اغلب به عنوان افزودنی غذایی استفاده می‌شود. این اسید به عنوان تنظیم کننده اسیدیته در غذاهایی مانند مربا، میله غلات، گوشت‌های فرآوری شده، پنیر و… عمل می‌کند.

در صنعت نوشیدنی، از اسید فسفریک به عنوان یک ماده اسیدی استفاده می‌شود. این ترکیب به شما کمک می‌کند تا قارچ‌ها و تشکیل باکتری‌ها را بررسی کنید. همچنین به طعم این نوشیدنی‌ها می‌افزاید. با این حال، بحث در مورد اثرات و فواید این اسید بر سلامتی ادامه دارد.

اسید فسفریک مورد استفاده در محصولات مراقبت شخصی

اسید فسفریـک در تولید طیف گسترده‌ای از محصولات مراقبت شخصی کاملاً لازم است. برخی از آن‌ها شامل محصولات پاک‌کننده، محصولات حمام، رایحه، محصولات مراقبت از مو و رنگ، محصولات ناخن، آرایش و سایر محصولات مراقبت از پوست است. از طرف دیگر، اسید فسفریک نیز در کنترل سطح pH این محصولات استفاده می‌شود.

اسید فسفریک مورد استفاده در کشاورزی

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که تقریباً 80 درصد اسید فسفریک تولید شده در تولید کود مصرف می‌شود. اسیدفسفریک همچنین به عنوان ماده افزودنی و طعم‌دهنده در خوراک دام یا طیور استفاده می‌شود.

اسید فسفریک مورد استفاده در داروسازی

این اسید بیشتر به عنوان واسطه در داروسازی استفاده می‌شود. یکی از زمینه‌های اصلی استفاده از اسیدفسفریک در دندانپزشکی است. این ماده به عنوان محلول اچ استفاده می‌شود و معمولاً برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده می‌شود.

از دیگر کاربردهای اسید فسفریـک می‌توان به سفید کننده دندان یا مایعات شستشوی دهان اشاره کرد. اسید فسفریـک نیز معمولاً در داروهای ضد تهوع استفاده می‌شود.

سایر کاربردهای اسید فسفریک

کاربردهای دیگری از این اسید نیز وجود دارد. اسیدفسفریک به عنوان الکترولیت در سلول‌های سوختی یا در مولدهای اکسی هیدروژن استفاده می‌شود. از اسید فسفریک همچنین برای ساخت مواد شوینده مصنوعی و تصفیه آب و فلزات استفاده می‌شود.

این ماده همچنین برای از بین بردن رسوبات معدنی، لکه‌های سیمان و لکه‌های آب سخت در صنعت ساختمان استفاده می‌شود. این ترکیب می‌تواند به عنوان یک ماده اکسید کننده شیمیایی برای تولید محصولات کربن فعال عمل کند.

نکاتی  در مورد اسید فسفریک:

اسیدفسفریک در صورت تماس با پوست باعث قرمز شدن و درد و تاول پوست می‌شود.تماس با چشم باعث قرمزی، درد، کدر شدن میدان دید و سوختگی شدید و عمیق می‌شود.
گوارشی: سوزش، گیجی، تنگی تنفس، زخم گلو، بی‌هوشی و ضعف می‌شود.اسیدفسفریک نباید با فلزات، آلدئیه‌ها، سیانیدها، مرگاپتان‌ها، سولنیدها تماس داشته باشد.

خطرات بهداشتی / اثرات سلامتی

اسیدفسفریک سمی یا خطرناک در نظر گرفته نمی‌شود. در غلظت‌های کم، روی پوست و حتی برای مصرف آن بی‌خطر است (در محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی و دندان استفاده می‌شود). با این حال، در غلظت‌های بسیار بالا، خورنده است و می‌تواند باعث سوختگی پوست شود.

اسید فسفریک از کجا بخریم؟

اسیدفسفریک در بسته‌بندی‌های 20 لیتری (35 کیلوگرمی) و مخازن 1000 لیتری و به صورت پلمپ موجود است.شرکت پیشگامان شیمی آمادگی دارد ضمن دریافت سفارش‌های مشتریان عزیز، محصول اسیدفسفریک مورد نیاز صنایع غذایی و دارویی را بهترین قیمت و کیفیت تأمین کرده و در اسرع وقت به وسیله سیستم حمل‌ونقل مطمئن به شهرهای مختلف ارسال نماید.

آنالیز اسید فسفریک:

جهت دریافت آنالیز جدیدتر اسید فسفریک با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.