سدیم پراکسید (Sodium peroxide) چیست؟
سدیم پراکسید ترکیبی آلی است که در واقع حاصل از اشتعال سدیم تحت میزان شدید اکسیژن می‌باشد، به عبارتی نمک سدیم هیدروژن پراکسید است. سدیم پراکسید یک باز و اکسید کننده قوی و تا حدودی ناپایدار است. این ماده به دو شکل اصلی وجود دارد: بی‌آب و اکتاهیدرات (Na2O2 · 8H2O). سایر هیدرات‌های کمتر شناخته شده نیز وجود دارند، اما از اهمیت کمی برخوردارند.
سدیم پراکسید یک منبع بسیار نامحلول از نظر گرمایی برای سدیم است که در زمینه شیشه‌آلات، عینک و سرامیک کاربرد دارد. این پراکسید فلزی در برخی هیدرات‌ها و پراکسی هیدرات‌ها شامل موارد زیر وجود دارد:
- Na2O2·8H2O
- Na2O2·2H2O2
- Na2O2·2H2O
- Na2O2·2H2O2·4H2O
اکتاهیدرات که به راحتی تهیه می‌شود برخلاف فرم بی‌آب سفید رنگ است.
ساختار و مشخصات سدیم پراکسید:
- فرمول شیمیایی: Na2O2
- وزن مولکولی: 77.98
- شکل ظاهری: پودر زرد مایل به سفید
- نقطه ذوب: 460 درجه سانتی‌گراد
- نقطه جوش: 657 درجه سانتی‌گراد
پراکسید سدیم با تقارن شش‌ضلعی متبلور می‌شود. پس از گرم شدن، شکل شش‌ضلعی تحت گذار (انتقال) به فاز تقارن ناشناخته در دمای 512 درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرد. با گرمایش بالاتر از دمای جوش 657 درجه سانتی‌گراد، ترکیب به Na2O تجزیه می‌شود و O2 آزاد می‌کند.
2Na2O2 → 2 Na2O + O2
مترادف‌ها:
- دی سدیم دی اکسید
- ناتریوم پروکسی داتوم
- دی سدیم پراکسید
- سدیم سوپراکسید
نام‌های تجاری:
- سولوزون Solozone
- فلوکول Flocool
نحوه تولید سدیم پراکسید:
این ماده می‌تواند در مقیاس وسیع با واکنش سدیم فلزی با اکسیژن در دمای 130 تا 200 درجه سانتی‌گراد تهیه شود، در واقع فرآیندی است که اکسید سدیم تولید کرده و در یک مرحله جداگانه اکسیژن را جذب می‌کند.
4Na + O2 → 2 Na2O
2Na2O + O2 → 2 Na2O2
سایر روش‌های تولید سدیم پراکسید
همچنین ممکن است این ماده با عبور گاز ازن از یدید سدیم جامد در داخل لوله پلاتینیومی یا پالادیومی تولید شود که ازن سدیم را اکسید می‌کند تا پراکسید سدیم تشکیل شود. ید را می‌توان با گرم‌کردن ملایم تصعید کرد. پلاتین یا پالادیوم واکنش را کاتالیز می‌کند و توسط پراکسید سدیم مورد حمله قرار نمی‌گیرد.
کاربردهای سدیم پراکسید در تولیدات صنعتی
این ماده در سفیدکننده‌های لباسشویی استفاده می‌شود، زیرا با آب واکنش می‌دهد تا هیدروژن پراکساید که یک ماده سفید کننده است، تولید شود. علاوه بر هیدروژن پراکسید یا همان آب اکسیژنه، واکنش باعث می‌شود هیدروکسید سدیم (lye)، که محلول را قلیایی نگه می‌دارد نیز تولید شود.
آب گرم و یک محلول قلیایی هر دو مورد نیاز هستند تا هیدروژن پراکسید بتواند به عنوان سفید کننده بهتر عمل کند.
Na2O2 + 2 H2O → 2 NaOH + H2O2
از پراکسید سدیم برای سفید کردن خمیر چوب در تولید کاغذ و منسوجات استفاده شده است.
برای دیدن انواع دیگر مواد اولیه صنعتی، میتوانید روی خرید مواد شیمیایی و محیط کشت کلیک کنید.
در حال حاضر این ماده عمدتاً برای عملیات تخصصی آزمایشگاهی، مثل استخراج مواد معدنی از سنگ‌های معدن مختلف استفاده می‌شود. در آماده‌سازی‌های شیمیایی، پراکسید سدیم به عنوان ماده اکسید کننده استفاده می‌شود.
همچنین توسط واکنش با دی اکسید کربن برای تولید اکسیژن و کربنات سدیم، به عنوان منبع اکسیژن استفاده می‌شود، به همین دلیل در لوازم غواصی، زیردریایی‌ها و… مفید است.
2Na2O2 + 2CO2 → 2Na2CO3 + O2
ایمنی سدیم پراکسید:
از تماس فرم بی‌آب با حلال‌های آلی خودداری کنید زیرا ممکن است منجر به آتش‌سوزی یا انفجار شود. پراکسید سدیم در اثر تماس با پوست برهنه باعث سوختگی می‌شود.
نحوه نگهداری سدیم پراکسید
نوع بی‌آب باید در یک ظرف محکم بسته نگه داشته شود تا از تماس آن با بخار آب جلوگیری شود. اکتاهیدرات را باید در یک مکان سرد و همچنین در یک ظرف بسته نگهداری نمود.
نحوه خنثی‌سازی سدیم پراکسید
با افزودن هرگونه اسید و دی اکسید منگنز، می‌توان هر شکل از سدیم پراکسید را خنثی کرد.
خرید سدیم پراکسید
شرکت پیشگامان شیمی سدیم پراکسید آزمایشگاهی و صنعتی را از کشورهای چین و آلمان وارد می‌کند. جهت دریافت اطلاعات بیشتر، دریافت قیمت سدیم پراکسید و خرید این ماده شیمیایی با ما تماس بگیرید.
