کربومر (Carbomer) یک پلیمر مصنوعی است که به دلیل توانایی تشکیل ژلهای پایدار و شفاف، در صنایع آرایشی، بهداشتی و دارویی کاربرد گستردهای دارد. این ماده با جذب آب و ایجاد ساختار ژلی، ویسکوزیته و قوام محصولات را تنظیم میکند. در این مقاله، مراحل ساخت ژل با کربومر، نکات کلیدی و عیب یابی احتمالی را بررسی میکنیم.
مواد اولیه مورد نیاز
۱. کربومر ۹۴۰ (بهترین انتخاب برای ژل های ضدعفونی کننده دست).
۲. آب مقطر (حلال اصلی).
۳. اتانول (الکل ۷۰% برای ضدعفونی کننده ها).
۴. گلیسیرین (مرطوب کننده پوست).
۵. تری اتانول آمین (عامل خنثی کننده pH).
۶. پروپیلن گلیکول (افزاینده پایداری).
۷. ایزوپروپیل الکل (اختیاری برای بهبود حل شوندگی).
مراحل ساخت ژل کربومر
۱. آماده سازی پایه کربومر
- مرحله ۱: حل کردن کربومر در آب
- ۰.۵ گرم کربومر ۹۴۰ را به آرامی و با الک به ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر اضافه کنید.
- همزن را روشن کرده و به مدت ۸–۱۰ ساعت هم بزنید تا کاملاً حل شود.
- نکته: برای تسریع فرآیند، آب را تا ۴۰–۵۰ درجه سانتیگراد گرم کنید (۱۰–۳۰ دقیقه همزدن کافی است).
- مرحله ۲: افزودن مواد کمکی
- ۰.۵% پروپیلن گلیکول، ۲% گلیسیرین و ایزوپروپیل الکل را به محلول اضافه کنید.
- همزدن را ادامه دهید تا ترکیب یکنواخت شود.
۲. خنثی سازی و تشکیل ژل
- مرحله ۳: تنظیم pH
- تری اتانول آمین را قطره قطره به محلول اضافه کرده و همزمان pH را اندازه گیری کنید.
- هدف: رسیدن به pH 6.5–7.5 برای حداکثر ویسکوزیته و تشکیل ژل شفاف.
- هشدار: اضافه کردن سریع مواد قلیایی باعث گلوله شدن کربومر می شود!
- مرحله ۴: افزودن اتانول
- در صورت ساخت ژل ضدعفونی کننده، ۷۰% اتانول را در این مرحله اضافه کنید.
- همزدن را تا یکنواختی کامل ادامه دهید.
۳. بررسی نهایی و بسته بندی
- ژل را از نظر شفافیت و قوام بررسی کنید.
- در ظرف دربسته و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
نکات کلیدی موفقیت
۱. انتخاب نوع کربومر:
- کربومر ۹۴۰: مناسب ژلهای شفاف و ضدعفونیکننده دست.
- کربومر ۹۸۰: برای محصولات با ویسکوزیته بسیار بالا.
- کربومر ۹۳۴: ایده آل برای پوستهای حساس.
۲. پرهیز از خطاهای رایج:
- گلوله شدن کربومر: اگر کربومر به خوبی حل نشد، آن را پیش از افزودن به آب، با گلیسیرین خیس کنید.
- عدم تشکیل ژل: pH را دقیق تنظیم کنید و از مواد قلیایی مناسب (مانند هیدروکسید سدیم) استفاده نمایید.
- کاهش ویسکوزیته: از الکترولیت ها (نمکها) یا اسیدهای قوی در فرمولاسیون اجتناب کنید.
۳. بهینه سازی فرمول:
- برای ژله ای ضدپیری، مواد فعال مانند هیالورونیک اسید یا ویتامین E اضافه کنید.
- در محصولات آرایشی، از عطرها و رنگهای مجاز استفاده نمایید.
کاربردهای ژل کربومر
- ضدعفونی کننده دست: ترکیب با ۷۰% اتانول.
- مرطوب کننده صورت: افزودن آلوئه ورا و روغن جوجوبا.
- ژل مو: ترکیب با پلیمرهای حالتدهنده.
- محصولات دارویی: رهش کنترل شده داروهای موضعی.
عیب یابی و پرسش های متداول
- سوال: چرا ژل من شل و آبکی است؟
پاسخ: احتمالاً pH کمتر از ۶ است یا کربومر به اندازه کافی خنثی نشده است. - سوال: چگونه از تشکیل توده جلوگیری کنم؟
پاسخ: کربومر را به آرامی به آب در حال همزدن اضافه کنید و از همزن مکانیکی استفاده نمایید. - سوال: آیا می توان کربومر را جایگزین کرد؟
پاسخ: تکژل (Tegel) جایگزینی با خاصیت ژلسازی کمتر است، اما برای برخی فرمولها مناسب است.
جمع بندی
ساخت ژل با کربومر نیازمند دقت در انتخاب مواد، تنظیم pH و فرآیند همزدن است. با رعایت مراحل فوق و استفاده از کربومرهای مناسب (مانند ۹۴۰ یا ۹۸۰)، میتوانید ژلهای باکیفیت برای مصارف مختلف تولید کنید. برای خرید کربومر باکیفیت، با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.
