مواد اوليه شامپو اغلب از آب، مواد فعال‌كننده سطحي، لوريل سولفات، آمونيوم لوريل سولفات است كه در همه شامپوها مشترك است. حدود هفتاد تا هشتاد درصد كل فرمول را آب تشكيل مي‌دهد تا مواد شوينده را رقيق كند. در صورت تمايل تركيبات مختلفي به مواد اوليه شامپوها اضافه مي‌شوند مانند رنگ براي تغيير رنگ، رايحه براي تغيير بو، مواد تنظيم‌كننده ph، عوامل شيميايي، مواد پروتئيني، ويتامين‌ها و عصاره‌هاي گياهي كه باعث تفاوت در مدل شامپوها و كارايي آن‌ها مي‌شود.
فرمول‌هاي شامپو
شامپوها فرمول‌هاي تميزكننده‌اي هستند كه براي كاربردهاي مختلف از جمله بهداشت فردي، حيوانات خانگي و فرش مورد استفاده قرار مي‌گيرند. در مواد اوليه شامپو بيشتر روش‌هاي مشابهي ساخته استفاده مي‌شود كه در درجه اول از مواد شيميايي به نام سورفكتانت استفاده مي‌شود. سورفكتانت داراي اين توانايي است كه مواد روغني روي سطوح را احاطه مي‌كند و اجازه مي‌دهد اين مواد با آب شسته شود.
درمواد اوليه شامپوهاي جديدتر بيشتر سديم لورات سولفات به عنوان سورفكتانت استفاده مي‌شود. سورفكتانت ثانويه يا مشترك دو تا شش درصد فرمولاسيون شامپو را تشكيل مي‌دهد. اين ماده براي حجم‌دهندگي، ملايمت و افزايش پايداري و چگالي كف است. نمك معمولاً يكي از موادي است كه عموماً در تركيب مواد اوليه شامپو به كار مي‌رود كه دو تا پنج درصد از آن را تشكيل مي‌دهد. افزودن نمك به اين فرمول براي كم شدن تراكم ميسل‌ها و تبديل ميسل‌هاي كروي به ميله‌اي شكل كمك مي‌كند.
ماده‌ي ديگري كه اغلب به عنوان نرم‌كننده به مواد اوليه شامپو افزوده مي‌شود پليمرهاي كاتيوني همراه يا بدون سيليكون هستند. افزودن اين مواد باعث مي‌شود موهاي خيس نرم‌تر شده و گره نخورند و باعث كيفيت كف شامپو مي‌شود و چربي و ذرات را بهتر در خود حل مي‌كند.
انواع شامپو
شامپوهاي بدون سولفات
سولفات‌ها مواد شيميايي هستند كه به هنگام تماس با پوست سر ممكن است به آن آسيب برساند و باعث خشك شدن مو و از بين رفتن رنگ مو مي‌شود. هر چه مقدار كف كردن يك شامپو بالاتر باشد ميزان سولفات در آن بيشتر است.
شامپوهاي بدون سيليكون
شامپوهايي است كه در تركيب آن‌ها روغن‌هاي طبيعي استفاده شده است. استفاده از سيليكون در دراز مدت سبب بروز مشكلاتي براي ساختمان مو به خصوص موهاي آسيب ديده خواهد شد. اين ماده مي‌تواند به مرور باعث نازك شدن موها، خارش و حساسيت پوست سر شود به خصوص در افرادي كه داراي پوست حساس هستند.
شامپوهاي خشك
اين مدل از شامپوها ظاهري شبيه به اسپري مو دارند و بايد آن‌ها را از فاصله بيست سانتي‌متري به مو اسپري كرد بعد پوست سر و ساقه را كاملا ماساژ دهيد و بعد از چند دقيقه موها را با حوله خشك كنيد. شامپوي خشك گروهي از شامپوهايي است كه نياز به آبكشي ندارد. استفاده از اين شامپو بيشتر براي افرادي مناسب است كه در مسافرت هستند و به آب يا حمام دسترسي ندارند به خصوص افراد مبتلا به بيماري هاي ناتوان كننده اي كه نمي توانند حمام كنند يا بيماري‌هاي پوستي دارند.
شامپوهاي طبي
اين نوع شامپوها جنبه ي دارويي وطبي دارند از جمله اين شامپوها مي‌توان به شامپوهاي ضد التهاب و ضد جوش، شامپوهاي ضد قارچ و ضد شوره، شامپوهاي درمان‌كننده جوش سر، شامپوهاي التيام‌دهنده پوست و تسريع‌كننده ايجاد بافت اشاره كرد.
شامپو براي مو چرب
مصرف اين شامپوها باعث كاهش چربي پوست سر شده و موها را خوش حالت و با طراوت مي‌كند.
شامپو براي مو رنگ شده
رنگ كردن مو باعث مي‌شود از درخشندگي، نرمي و لطافت مو كاسته شود. اين شامپوها به ترميم ساقه مو كمك مي‌كند و همچنين از روند سفيد شدن مو جلوگيري مي‌كند.
مكانيسم شامپو
يك شامپو هرچقدر هم معجزه‌گر باشد در وهله اول بايد بتواند مو و پوست سر تميز كند. شامپوها بايد يك جوري فرموله شوند كه بتوانند مواد سبوم، مواد پروتئيني و آلودگي محيطي را به خوبي پاك كنند.
سبوم: كه همان چربي طبيعي است كه توسط غدد ترشح چربي در پوست ترشح شده و به سطح پوست مي‌آيند.
مواد پروتئيني: كه از طريق عرق به سطح پوست سر مي‌رسند.
آلودگي محيطي: كه روي پوست سر باقي مي‌مانند.
تركيبات ديگر شامپوها
سفت‌كننده‌ها
آكانول‌ها آميدها كه كف شامپوها را مي‌سازند نيز تا حدي فرمولاسيون را سفت‌تر مي‌كنند. كلريد سديم يا نمك نيز مي‌تواند براي افزايش سفتي شامپوها مورد استفاده قرار گيرد كه در مواد اوليه شامپو نيز استفاده مي‌شود.
مواد نرم‌كننده
شامپوهايي كه ويژگي نرم‌كنندگي را به طور خاص و به عنوان مزيت در خود دارند شامپوهاي دو در يك ناميده مي‌شوند. مواد اين شامپو از تركيبات گوار كلريد هيدروكسي كه يك پليمر است، دايميتيكون كه يك سيليكون است و كواترنيوم هشتاد كه يك عامل چهار جزئي است تشكيل شده است.
مواد نگهدارنده
مواد نگهدارنده از آلوده شدن شامپوها به باكتري‌ها و ساير ميكروب‌ها جلوگيري مي‌كند. دو تا از رايج‌ترين مواد نگهدارنده‌اي كه مورد استفاده قرار مي‌گيرند هيدانتوئين و متيل پارابن هستند.
بهبود دهنده‌ها
موادي كه به عنوان كمپلكس‌دهنده شناخته مي‌شوند به فرمول مواد اوليه شامپو اضافه مي‌شوند تا اثرات سست‌كنندگي ناشي از سختي آب را جبران كند. اسيدها يا بازهايي به آن اضافه مي‌شوند تا ph شامپو را تنظيم كنند به طوري كه مواد پاك‌كننده امكان تميزكنندگي را فراهم كنند.
مواد افزودني ويژه
مواد طبيعي مانند عصاره‌هاي گياهي، روغن‌هاي طبيعي، پروتئين‌ها و ويتامين ها را مي‌توان به عنوان افزودني ويژه به مواد اوليه شامپو اضافه نمود.
