علائم کمبود ویتامین B12

کمبود ویتامین B12 به ویژه در افراد مسن شایع است، این ویتامین اگر به اندازه کافی از طریق رژیم غذایی دریافت نشود و یا فرد قادر به جذب کافی از مواد‌غذایی نباشد، در معرض کمبود این ویتامین قرار دارد.

ویتامین B12، به عنوان سیانوکوبالامین نیز شناخته می‌شود و یک ویتامین محلول در آب مهم است.

این ماده در تولید گلبول‌های قرمز و DNA و همچنین عملکرد صحیح سیستم عصبی نقش اساسی دارد.

ویتامین B12 به طور طبیعی در غذاهای حیوانی از جمله:

• گوشت
• ماهی
• مرغ
• تخم‌­مرغ و لبنیات یافت می­‌شود.

با این حال، این محصول همچنین می­‌تواند در محصولات غنی شده با ویتامین B12، مانند برخی از انواع نان و شیرهای گیاهی یافت شود.

افراد در معرض خطر کمبود B12 عبارت‌اند از:

• بزرگسالان
• کسانی که جراحی کرده‌اند و بخشی از روده را که وظیفه جذب B12 را برعهده دارد، حذف کرده‌اند.
• افراد دیابتی مصرف‌کننده داروی متفورمین
• افرادی که رژیم سخت وگان (گیاه‌خواری) دارند.
• کسانی که برای مدت طولانی از داروهای ضد‌ اسید برای سوزش معده مصرف می‌کنند.

متأسفانه بروز علائم کمبود ویتامین B12 سال­‌ها طول می‌کشد و تشخیص آن می‌تواند پیچیده باشد. کمبود ویتامین B12 گاهاً می‌تواند با علائم کمبود فولات اشتباه شود.

سطوح پایین B12 می‌تواند باعث افت سطوح فولات شود. اما اگر شخص کمبود ویتامین B12 داشته باشد، اصلاح سطوح پایین فولات ممکن است به سادگی کمبود آن را برطرف نماید اما متاسفانه مشکل اساسی یعنی کمبود B12 را برطرف نمی‌کند.

در ادامه 9 علامت کمبود ویتامین B12 را شرح خواهیم داد:

1. پوست زرد و رنگ پریده

افرادی که کمبود B12 دارند اغلب رنگ‌پریده به نظر می‌رسند و یا رنگ پوست زرد کمرنگ و چشم‌ها سفید می­‌شود، حالتی که به زردی معروف است.

این اتفاق زمانی رخ می­‌دهد که کمبود B12 باعث ایجاد مشکل در تولید گلبول‌­های قرمز در بدن شود.

ویتامین B12 در تولید DNA مورد نیاز برای ساخت گلبول‌­های قرمز نقش اساسی دارد. بدون آن، دستورالعمل­‌های ساخت سلول‌­ها ناقص هستند و سلول‌ها قادر به تقسیم نخواهند بود.

این مسئله باعث بروز نوعی کم‌خونی به نام کم‌خونی مگالوبلاستیک می‌­شود، که در آن گلبول‌­های قرمز تولید شده در مغز استخوان شخص بزرگ و شکننده هستند.

این گلبول‌های قرمز برای عبور از مغز استخوان و گردش در خون خیلی بزرگ هستند. بنابراین، به اندازه کافی گلبول قرمز در بدن شخص گردش نمی‌کند و در نتیجه پوست می‌تواند رنگ‌پریده به نظر برسد.

شکنندگی این گلبول­‌ها به این معنی است که بسیاری از آن­‌ها تجزیه شده و منجر به افزایش بیلی­روبین می‌شوند. بیلی­روبین ماده‌ای قرمز متمایل به قهوه‌ای رنگ است که با تجزیه گلبول‌های قرمز قدیمی خون توسط کبد تولید می­‌شود. وجود مقادیر زیاد بیلی­روبین همان عاملی است که باعث زردی زنگ پوست و چشم می­‌شود.

2. ضعف و خستگی

ضعف و خستگی از علائم شایع کمبود ویتامین B12 است. زیرا بدن به اندازه کافی ویتامین B12 برای ساختن گلبول­‌های قرمز، که اکسیژن را به بدن منتقل می‌کنند، ندارد. در نتیجه، فرد قادر به انتقال موثر اکسیژن به سلول‌های بدن نیست و باعث می‌شود احساس خستگی و ضعف بروز کند.

در سالمندان، این نوع کم‌خونی اغلب به دلیل یک بیماری خود ایمنی موسوم به “کم‌خونی کشنده” ایجاد می­‌شود. افراد مبتلا به کم‌خونی کشنده به اندازه کافی پروتئین مهمی به نام فاکتور داخلی (یک موکوپروتئین مترشحه از سلول‌های دیواره معده است که به ویتامین B12 موجود در غذا متصل شده و جذب آن را به میزان زیادی افزایش می­‌دهد) را تولید نمی‌کنند.

فاکتور داخلی برای ممانعت از بروز کمبود B12 ضروری است، زیرا با ویتامین B12 در معده متصل می‌شود تا بدن بتواند آن را جذب نماید.

3. احساس سوزن‌سوزن‌شدن و گزگز

یکی از جدی‌ترین عوارض کمبود طولانی مدت B12 آسیب عصبی است. این امر می‌تواند به مرور زمان اتفاق بیفتد، زیرا ویتامین B12 کمک کننده مهمی در مسیر متابولیکی است که باعث تولید ماده چربی به نام میلین (میلین دارای یک ساختار چربی غنی است که در اطراف آکسون بعضی از سلول‌های عصبی ایجاد می­‌شود) می‌شود.

میلین اعصاب بدن را به صورت نوعی محافظ و عایق احاطه کرده است. بدون ویتامین B12، میلین به شکل متفاوتی تولید می‌شود و درنتیجه سیستم عصبی قادر به بروز عملکرد صحیح نیست.

یکی از علائم رایج این اتفاق خواب­‌رفتگی یا همان احساس گز گز و مور مور شدن  است که شبیه به احساس سوزن سوزن شدن در دست و پا است. جالب اینجاست که علائم عصبی مرتبط با کمبود ویتامین B12 معمولاً در کنار کم‌خونی بروز می‌کند. با این حال، یک مطالعه نشان داده است که حدود 28% از افراد، علائم عصبی ناشی از کمبود ویتامین B12 را بدون علائم کم‌خونی بروز می­‌دهند.

گفته می‌شود، احساس گز گز یک علامت شایع است که می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد، بنابراین این علامت به تنهایی نشانه کمبود B12 نیست.

4. تغییرات در تحرک

در صورت عدم درمان، آسیب به سیستم عصبی ناشی از کمبود ویتامین B12 می­‌تواند باعث بروز تغییر در حرکت و راه رفتن شود. حتی ممکن است بر تعادل و هماهنگی بدن تأثیر بگذارد و فرد را آماده زمین خوردن کند.

این علامت اغلب در اثر عدم تشخیص کمبود B12 در افراد مسن دیده می‌شود، زیرا افراد بالای 60 سال بیشتر مستعد کمبود B12 هستند. با این حال، جلوگیری یا درمان کمبود موجود در این گروه از افراد ممکن است تحرک را بهبود ببخشد.

همچنین، این علائم ممکن است در جوانانی که دارای کمبود شدید و درمان نشده هستند وجود داشته باشد.

5. گلوسیت (التهاب زبان) و زخم­‌های دهانی

گلوسیت اصطلاحی است که برای توصیف زبان ملتهب و متورم به کار می‌رود. رنگ و ظاهر زبان شخص مبتلا به گلوسیت تغییر می‌کند و زبان دردناک، قرمز و متورم می‌شود.

این التهاب همچنین می‌تواند باعث شود زبان صاف به نظر برسد، زیرا تمام برجستگی­‌های ریز روی زبان که حاوی جوانه‌­های چشایی هستند، کشیده شده و از بین می‌روند. علاوه بر دردناک بودن، گلوسیت می‌تواند شیوه خوردن و صحبت کردن فرد را نیز تغییر دهد.

مطالعات نشان داده‌اند که یک زبان متورم و ملتهب که زخم‌­های مستقیم بر روی آن وجود دارد می­‌تواند نشانه اولیه کمبود ویتامین B12 باشد.

علاوه بر این، برخی از افراد دارای کمبود ویتامین B12 ممکن است علائم دهانی دیگری مانند:

• زخم‌­های دهانی
• احساس سوزن سوزن شدن زبان
• احساس سوزش و خارش در دهان را نیز تجربه کنند.

6. بی‌روحی و سرگیجه

اگر به دلیل کمبود ویتامین B12 فرد دچار کم‌خونی شود، ممکن است احساس تنفس غیرعادی و سرگیجه داشته باشد، به خصوص وقتی که ورزش می­‌کند. این امر به این دلیل است که بدن فاقد گلبول­‌های قرمز لازم برای دریافت اکسیژن کافی مورد نیاز سلول‌های بدن است.

با این حال، این علائم می‌­تواند دلایل زیادی داشته باشد، بنابراین اگر متوجه شدید که تنفس غیرعادی دارید، باید برای بررسی علت با پزشک صحبت کنید.

7. اختلال دید

یکی از علائم کمبود ویتامین B12 تاری دید یا اختلال در بینایی است. این اتفاق ممکن است زمانی رخ دهد که کمبود B12 و عدم درمان آن منجر به آسیب به سیستم عصبی اعصاب بینایی شود که به چشم شخص منتهی می­‌شود.

این آسیب می‌­تواند سیگنال عصبی که از چشم به مغز منتقل می‌­شود را مختل کند و متعاقباً بینایی را نیز مختل کند. این حالت به نوروپاتی چشمی معروف است. اگرچه این اختلال نگران کننده است، اما اغلب با مصرف مکمل B12 قابل برگشت است.

8. تغییرات خلق و خو

افراد مبتلا به کمبود B12 غالباً تغییر در خلق و خو را گزارش می­‌کنند. در حقیقت، سطوح پایین B12 با اختلالات خلقی و مغزی مانند افسردگی و زوال عقل در ارتباط است. “فرضیه هموسیستئین افسردگی” به عنوان یک توضیح احتمالی برای این مسئله عنوان شده است. این تئوری حاکی از آن است که مقادیر بالای هموسیستئین ناشی از سطوح پایین B12 می‌­تواند باعث آسیب به بافت مغز و ایجاد اختلال در سیگنال­‌های رفت و برگشتی مغز شده و نهایتاً منجر به تغییر خلق و خو گردد.

برخی مطالعات حاکی از آن است که در برخی افراد دارای کمبود B12، مکمل­‌های این ویتامین می­‌تواند علائم ظاهر شده را از بین ببرد. توجه به این نکته حائز اهمیت است که تغییر در روحیه و شرایطی مانند زوال عقل و افسردگی می­‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. بنابراین، اثرات مصرف مکمل در این شرایط هنوز ناشناخته مانده است.

اگر کمبود این ویتامین را دارید، مصرف یک مکمل ممکن است به بهبود روحیه شما کمک کند. با این حال، جایگزین قطعی برای سایر روش‌­های درمانی ثابت شده در درمان افسردگی یا زوال عقل نیست.

9. درجه حرارت بالا (تب)

یک علامت بسیار نادر از کمبود ویتامین B12 درجه حرارت بالا است. هنوز مشخص نیست که چرا این اتفاق می‌­افتد، اما برخی از پزشکان در مواردی تب را گزارش کرده‌­اند که پس از درمان با سطوح کم ویتامین B12 دمای بدن عادی شده است.

با این حال، به یاد داشته باشید که درجه حرارت بالا (تب) معمولاً در اثر بیماری، نه کمبود ویتامین B12 ایجاد می‌شود.

فروش ویتامین B12:

شرکت پیشگامان شیمی ویتامین ب۱۲ (کوبالامین) را از کشورهای چین و آلمان با برند BASF وارد کرده و به فروش می‌رساند.

شما مشتریان عزیز جهت دریافت قیمت می‌توانید با شماره‌های درج شده در سایت تماس بگیرید.

سیدی