مقایسه انواع مواد تمیز کننده

انواع مواد تمیز کننده

صابون‌ها

کاربردها

• صابون‌ها به عنوان سورفکتانت (عامل فعال سطحی) کاربرد دارد.
• صابون‌ها از چربی‌ها و روغن‌های طبیعی تولید می‌شوند.
• مواد شوینده بدون صابون یا مصنوعی از مواد شیمیایی آلی که معمولاً از نفت مشتق می‌شوند، تولید می‌شوند.

مزایای صابون‌ها:

• به عنوان یک باکتری‌کش بسیار مؤثر است.
• ژل ایجاد می‌کند، روغن را امولسیون می‌کند و کشش سطحی آب را کاهش می‌دهد. کشش سطحی کمتر به صابون اجازه می‌دهد تا با سطح بیشتری نسبت به آب به تنهایی تماس داشته باشد.

معایب:

• وقتی از صابون در آب سخت استفاده می‌شود، می‌تواند کف ایجاد کند – نمک‌های کلسیم و منیزیم موجود در آب سخت با صابون واکنش می‌دهند و باعث این اتفاق می‌شوند. مواد شوینده بدون صابون یا مصنوعی یک فیلم باقی‌مانده بر جای نمی‌گذارند.
• برای از بین بردن کف صابون، شستشوی قابل توجهی لازم است.
• صابون ممکن است رسوب چربی روی سطح ایجاد کند که می‌تواند لغزنده باشد.
• گرانتر از شوینده‌های مصنوعی است.

مواد شوینده 

هر ماده تمیز کننده‌ای که صابون نباشد، یک شوینده است. مواد شوینده معمولاً از منابع مصنوعی مانند بخش نفت تولید می‌شوند. آن‌ها در طول جنگ جهانی دوم در پاسخ به کمبود چربی‌های حیوانی و روغن‌های گیاهی توسعه یافتند. مواد شوینده معمولاً نمک‌های سدیم اسید سولفونیک هستند.

انواع مواد شوینده

مواد شوینده آنیونی

موارد استفاده:

• معمولاً به عنوان یک شوینده “خنثی” شناخته می‌شود.
• پرکاربردترین مواد شوینده بدون صابون.
• به دو صورت مایع یا پودر موجود است.
• ساخته شده از بازهای قوی و اسیدهای ضعیف.
• وقتی با یک شوینده غیر یونی ترکیب شود، اثربخشی بیشتر است.
• این مواد شوینده وقتی در مقادیر زیاد استفاده می‌شوند کف تولید می‌کنند و بنابراین، فقط باید در مقادیر توصیه شده استفاده شوند.

مزایا:

• برای استفاده در تمام طبقات ایمن است و نباید بر رنگدانه‌های موجود در پوشش کف تأثیر بگذارد.
• می‌توان با خیال راحت در کف‌های مومی یا بدون موم یا کف‌هایی که با امولسیون آب و موم کف یا حلال بر پایه موم استفاده می‌شوند استفاده کرد.
• می‌تواند همراه با تجهیزات پاک‌کننده یا دستگاه پرداخت/اسکراب استفاده شود.
• مؤثرتر از مواد شوینده غیر یونی در خیس شدن سطوح فلزی.
• در از بین بردن خاک و آلودگی های معدنی بسیار مؤثر است.
• ظرفیت حمل خاک بیشتر از مواد شوینده غیر یونی.
• نسبتاً ارزان.

معایب:

• در آب سخت چندان مؤثر نیست.
• شستشو دشوارتر از شوینده‌های غیر یونی است.
• کف قابل توجهی تولید می‌کند.

مواد شوینده غیر یونی

موارد استفاده:

• این مواد شوینده در صورت حل شدن در آب یونیزه نمی‌شوند و بار حمل نمی‌کنند.
• آن‌ها از قلیاها و اسیدها با قدرت برابر تولید می‌شوند و بنابراین، نه قلیایی و نه اسیدی نیستند. مقدار PH آن‌ها 7 است.
• با بسیاری از مواد سازگار است و بنابراین می‌تواند در طیف گسترده‌ای از فرمول‌ها گنجانده شود.
• در صورت ترکیب با سایر شوینده‌ها مانند شوینده‌های آنیونی به عنوان تقویت‌کننده کف عمل می‌کند.

مزایا:

• ایمن برای استفاده در تمام سطوح.
• کف کمتری نسبت به شوینده‌های آنیونی تولید کنید.
• به دلیل ویژگی‌های کف پایین، ممکن است به طور مؤثر در رابطه با ماشین‌های اسکراب یا سایر تجهیزات تمیز کننده استفاده شود.
• شستشو راحت‌تر است.
• برای استفاده در آب‌های سخت مؤثرتر از شوینده‌های آنیونی است.
• برای از بین بردن روغن و چربی بسیار مؤثر است.

معایب:

• نسبت به شوینده‌های آنیونی در خیس شدن سطوح فلزی کمتر مؤثر است.
• به طور کلی گرانتر از مواد شوینده آنیونی است.
• بیشتر به صورت مایع موجود است.

مواد شوینده کاتیونی

موارد استفاده:

• این مواد شوینده در صورت حل شدن در آب بار مثبت را حمل می‌کنند.
• تولید شده از قلیای ضعیف و اسیدهای قوی. آن‌ها دارای طبیعت اسیدی با pH کمتر از 7 هستند.

مزایا:

• دارای ویژگی‌های تشکیل کف کم باشد.
• این مواد شوینده دارای خاصیت ضد استاتیک هستند و در دفع گرد و غبار مؤثر هستند. بار مثبت در محلول کاتیونی بار مثبت منتقل شده توسط گرد و غبار در جو را دفع می‌کند.
• به عنوان یک باکتری‌کش، ضدعفونی‌کننده و خوشبو کننده بسیار مؤثر است.

معایب:

• گرانتر از مواد شوینده آنیونی و غیر یونی است.
• این شوینده‌ها به تنهایی استفاده می‌شوند بسیار بی‌اثر هستند. آن‌ها معمولاً با شوینده‌های غیر یونی برای اثربخشی بهتر تمیز کردن ترکیب می‌شوند.
• این مواد شوینده را نمی‌توان با شوینده‌های آنیونی ترکیب کرد، زیرا هر کدام دیگری را از بین می‌برد و مواد شوینده را کاملاً بی‌اثر می‌کند.

مواد شوینده آمفوتریک

موارد استفاده:

• مواد شوینده آمفولیتیک نیز نامیده می‌شوند.
• این مواد شوینده دارای خاصیت اسیدی و قلیایی هستند.
• عمدتاً در فرمولاسیون تخصصی استفاده می‌شود.
• مقدار محدودی در شامپوها، صابون‌های مایع دارویی و شامپوهای آئروسل استفاده می‌شود.

مزایا:

• این‌ها تحت تأثیر تغییرات pH قرار می‌گیرند. آن‌ها مانند مواد شوینده آنیونی در مقادیر pH بیشتر یا مساوی 8 رفتار می‌کنند. آن‌ها مانند شوینده‌های غیر یونی در pH بین 8 تا 6 رفتار می‌کنند. آن‌ها مانند شوینده‌های کاتیونی در pH زیر 4 رفتار می‌کنند.

توجه: در pH بالا، قدرت شوینده افزایش می‌یابد. در pH پایین، قدرت شوینده کاهش می‌یابد.

• غیر سمی، غیر تحریک‌کننده، میکروب کش و سازگار با شوینده‌های آنیونی، غیر یونی و کاتیونی.

معایب:

• نسبتا گران.

مواد شوینده قلیایی

موارد استفاده

• مواد شوینده قلیایی، قلیاهای محلول در آب دارای خاصیت شوینده هستند اما فاقد صابون هستند.
• معمولاً pH آن بین 9 تا 5/12 است.
• در مواردی که به مواد شوینده قوی نیاز است مانند حذف موم های امولسیون آب، ترک‌خوردگی و تجمع سنگین خاک استفاده می‌شود.
• به طور کلی برای تمیز کردن “سطح سخت” استفاده می‌شود.
• قلیائیت زیاد در صابون‌سازی چربی‌ها و خنثی‌سازی اسیدهای موجود در بسیاری از انواع خاک مهم است.
• آن‌ها از همه مواد تمیز کننده بیشترین استفاده را دارند.
• برخی از مواد مورد استفاده در فرمولاسیون شوینده‌های قلیایی شامل کربنات سدیم، تری سدیم فسفات، سیلیکات سدیم، تری پلی فسفات سدیم و تا حدی کمتر، بی کربنات سدیم، سولفات سدیم و برخی از سیلیکات‌ها می‌باشد.

احتیاط: هنگام استفاده از شوینده‌های قلیایی روی مشمع کف اتاق احتیاط کنید. این مواد شوینده می‌تواند جزء روغن کتان را در مشمع کف اتاق حذف کرده و بر اجزای چوب تأثیر نامطلوب بگذارد.

مزایا:

• آن‌ها طیف وسیع تری از خاک و آلودگی را نسبت به انواع دیگر مواد شوینده از بین می‌برند.
• مقرون به صرفه.
• قابل استفاده با انواع وسایل نظافتی.
• خواص کف کم در شوینده‌های قلیایی بهتر.

معایب:

• اجازه ندهید برای مدت طولانی در تماس با پوست باقی بماند. دستکش لاستیکی بپوشید.
• مواد شوینده قلیایی ممکن است موم‌های کف امولسیون آب را حذف کنند.
• مواد شوینده قلیایی نیز ممکن است رنگدانه‌ها را محو یا زرد کنند.
• برخی از پاک‌کننده‌های قلیایی (به ویژه مواد حاوی هیدروکسید سدیم) ممکن است تمایل به ایجاد نمک‌های محلول داشته باشند که به صورت گل آذین روی سطح متبلور می‌شوند.
• مواد شوینده قلیایی باید کاملاً شستشو داده شوند تا از باقی ماندن پودر سفید روی سطح جلوگیری شود.
• کاربردهای متعدد ممکن است باعث آسیب به سطح شود.
• تماس برنز یا مس با پاک‌کننده‌های قلیایی باعث خوردگی فلزات می‌شود.

مواد کاستیک

موارد استفاده

• مواد سوزآور بر اساس سود سوزآور، هیدروکسید سدیم، پتاس سوزآور یا هیدروکسید پتاسیم است.
• مواد بسیار قوی با مقدار pH بالا.
• در مواردی که محلول‌های قلیایی بسیار قوی مورد نیاز است، مانند پاک‌سازی زهکش‌های مسدود شده استفاده می‌شود.
• به صورت مایع جامد یا کنسانتره موجود است.
• پتاس سوزآور جاذب رطوبت است (آب را از هوا جذب می‌کند) و برای استفاده در فرمول‌های پودری که باید بدون رطوبت باقی بماند توصیه نمی‌شود.

احتیاط: هرگز از مواد کاستیک برای پوشش کف استفاده نکنید. قلیائیت قوی آسیب جبران‌ناپذیری را ایجاد می‌کند.

معایب:

• می‌تواند تغییر رنگ برگشت‌ناپذیر ایجاد کند.
• خطرات ایمنی برای کاربر: در صورت تماس با حلال‌های آلی برای گوشت خورنده و قابل اشتعال است.
• هنگامی که در آب در سطوح بالا حل می‌شود، افزایش قابل توجهی در دما ایجاد می‌کند.
• شستشو با سطوح دشوار است. با این حال، پتاس سوزآور نسبت به سود سوزآور محلول تر است.
• عدم توانایی جذب مواد مایع در فرمول‌های پودری.
• بسیار خورنده فلزات نرم مانند آلومینیوم و روی و سرامیک یا سطوح لعاب‌دار.
• از تماس بین سود سوزآور و سورفکتانت‌های مایع خودداری کنید – تماس ممکن است باعث کاهش اثربخشی و تغییر رنگ در محصول شود.

شوینده‌های اسیدی

موارد استفاده:

• در درجه اول از ترکیبات بر اساس اسید فسفریک، بی سولفات سدیم، اسید اگزالیک، گلوکونیک اسید و اسید هیدروکلریک استفاده می‌شود.
• پاک‌کننده‌های اسیدی معمولاً به عنوان محلول‌های آبی فرموله می‌شوند.
• اجازه ندهید که اسیدها با پوست یا لباس تماس پیدا کنند. با پوشیدن دستکش لاستیکی از دست‌ها محافظت کنید.
• در صورت تماس پوست با پاک‌کننده اسیدی بلافاصله آن را با آب و صابون شستشو دهید.
• اسید هیدروفلوریک (HF) رایج‌ترین اسید پاک‌کننده و تنها پاک‌کننده‌ای است که نمک‌های محلول در آن باقی نمی‌ماند.

احتیاط: پاک‌کننده‌های اسیدی می‌توانند برای بسیاری از سطوح مانند رنگ، فولاد ضد زنگ، آلومینیوم و تقریباً همه انواع کف مضر باشند. استفاده از آن بر روی سنگ آهک، سنگ مرمر یا آجر رنگ روشن توصیه نمی‌شود، مگر اینکه در غلظت‌های بسیار کم (3٪) استفاده شود و بلافاصله با مقدار زیادی آب شستشو شود. هرگز از پاک‌کننده‌های اسیدی در ترکیب با محلول سفید کننده یا هیپوکلریت استفاده نکنید. این ترکیب یک گاز کلر سمی تولید می‌کند.

مزایا:

• در حذف سیمان، گچ یا بتن مؤثر است زیرا اسیدها به مواد قلیایی حمله می‌کنند.
• مناسب برای استفاده بر روی ماسه سنگ و گرانیت.

معایب:

• اسیدها ممکن است به مواد اطراف مانند شیشه، برنز، سطوح رنگ شده، چوب، سنگ آهک و سنگ مرمر، پوشش گیاهی و انسان آسیب برسانند.
• دفع رواناب باید با دقت کنترل شود.
• تخلیه مواد شیمیایی سمی ممکن است در برخی از شهرها مجاز نباشد.

نمونه محصولات:

• اسیدهای ضعیف شامل سرکه سفید (اسید استیک) و آب لیمو (اسید سیتریک)
• پاک‌کننده‌های زنگ زدگی – معمولاً حاوی اسید اگزالیک هستند.
• محصولات پاک‌کننده برای از بین بردن رسوبات آب سخت – معمولاً حاوی اسید فسفریک است.
• پاک‌کننده‌های کاسه توالت – معمولاً حاوی غلظت رقیق اسیدهای کلریدریک و سولفوریک اسید است.

کریستال‌های شوینده

موارد استفاده:

• چربی‌گیر قلیایی نیز نامیده می‌شود.
• عمدتاً در کاربردهای صنعتی استفاده می‌شود.
• کریستال‌های شوینده حاوی مواد کمی هستند – یکی متا سیلیکات سدیم است که در آب گرم یا سرد محلول است.
• کریستال‌های شوینده، هنگامی که با آب مخلوط می‌شوند، محلول قلیایی قوی ایجاد می‌کنند که در از بین بردن روغن، چربی و موم مؤثر است.

مزایا:

• ارزان‌تر از امولسیون‌های حلال.
• آن‌ها می‌توانند در هر نوع کف مورد استفاده قرار گیرند زیرا دارای آب هستند و حلال ندارند.