آبکاری کروم (Chrome plating) فرآیندی است که طی آن لایهی نازکی از کروم بر سطح یک فلز دیگر قرار میگیرد. انجام این فرآیند فواید گوناگونی دارد که در این مقاله به بررسی آن میپردازیم. آبکاری کردن فلزات با این عنصر شیمیایی سبب میشود که درخشندگی و زیبایی زیادی داشته باشند و علاوه بر این موجب میشود که فلزات در برابر خوردگی و سایش مقاوم شوند.
کروم یک فلز و عنصر شیمیایی بسیار سخت است که در برابر اصطلاک و سایش مقاومت خوبی از خود نشان میدهد. شکل جامد این فلز کاربرد زیادی ندارد و بیشترین کاربرد و تاثیر آن زمانی مشخص میشود که بر روی سایر فلزات مانند آلومینیوم، برنج، مس، فولاد ضد زنگ یا پلاستیک به صورت یک لایهی نازک قرار میگیرد. در این مقاله راجع به اینکه آبکاری کروم چیست، فرآیند آبکاری به چه صورت انجام میشود و چه مزایایی دارد با شما عزیزان صحبت خواهیم کرد. با ما در پیشگامان شیمی همراه باشید.
آبکاری کروم چیست؟
آبکاری به فرآیندی گفته میشود که طی آن یک جسم به کمک یک لایهی نازک از یک فلز با یک سلول الکترولیتی پوشانده میشود. این کار کمک میکند تا از خوردگی و سایش آن جسم جلوگیری شود. در فرآیند آبکاری با کروم فلزاتی مانند آلومینیوم، آهن، نیکل، مس و … را با لایهی نازکی از کروم میپوشانند. این کار سبب میشود که این فلزات مقاومتر شوند؛ علاوه بر این گاهی آبکاری کروم را به منظور زیبایی و تزئین به کار میبرند.
تاریخچه آبکاری
فرآیند آبکاری، فرآیندی است که قرنها قدمت دارد. 2500 سال پیش برای نشاندن فلز روی چوب، چرم و پارچه این کار را انجام میدادند. در سال 1680 برای اولین بار پوشش یک فلز با فلز دیگر توسط دکتر ژیلبرت پزشک دربار سلطنتی انجام شد. در سال 1773 مدالهای دربار سلطنتی بریتانیا با روش آبکاری توسط ویلهم پفانهاورز تولید شد؛ پس از آن ماکس اشلوتر برای اولین بار آبکاری براق نیکل و قلع را پایه گذاری کرد. پس از آن شیمیدانها در سراسر جهان در این زمینه مطالعات گستردهای انجام دادند. در سال 1800 شیمیدانی به نام فرانکلین این رو را تکمیل و امکان استفاده از این فرآیند در صنعت را فراهم کرد.
با توجه به اطلاعاتی که در دسترس است قدمت فرآیند آبکاری در ایران به 70 سال پیش میرسد. این صنعت توسط مرحوم احمد شهاب لولاگر در یک کارگاه کوچک و فقط با آب نیکل مات افتتاح گردید؛ پس از آن به مرور کارگاههای آبکاری بیشتری فعالیت خود را آغاز کردند تا امروز که مانند سایر کشورهای جهان این فرآیند در ایران به خوبی توسط شرکتهای مختلف از جمله شرکت پیشگامان شیمی انجام میشود.
آبکاری کروم چگونه انجام میشود؟
در فرآیند آبکاری کروم، یونهای محلول کروم به صورت لایهای نازک روی جسم فلزی دیگر رسوب میکنند. این فرآیند را در محلول الکترولیتی حاوی اسید کرومیک و اسید سولفوریک انجام میشود؛ به این منظور جسم مورد نظر را به کاتد یا قطب منفی وصل کرده و فلز کروم را در قطب مثبت یا آند قرار میدهند. بعد از اینکه فرآیند آبکاری آغاز شد، فلز کروم در آند خورده میشود و به صورت یک لایهی نازک روی فلز کاتد رسوب میکند.
آبکاری را برای بسیاری از وسایل خانگی و قسمتهای براق خودرو، برخی از ابزارها و وسایل الکتریکی و … انجام میدهند تا علاوه بر اینکه پیدا کردن ظاهر زیبا، استحکام آنها را افزایش دهند و از زنگ زدگی و خوردگی آنها جلوگیری کند.
انواع آبکاری کروم
آبکاری کروم به دو صورت کروم کاری سخت و کروم کاری دکوری صورت میگیرد. در ادامه این روشها را معرفی میکنیم.
کروم کاری سخت
از کروم کاری سخت را به عنوان کروم کاری صنعتی یا کروم کاری مهندسی نیز یاد میکنند. در این روش ضخامت لایه کروم معمولا چیزی بین 20 تا 40 میکرون است؛ میتوان این ضخامت را به 100 میکرون نیز افزایش داد. هر چه میزان ضخامت لایهی کروم بیشتر شود، نواقص سطحی بیشتر نمایان میشود. این روش برای کاهش اصطکاک و افزایش مقاومت نسبت به خط و خش و افزایش مقاومت سطحی در برابر مواد شیمیایی انجام میشود.
کروم کاری دکوری
در این روش آبکاری کروم، ضخامت لایه کروم بین 05/0 تا 5/0 میکرون است و در اغلب موارد بین 13/0 تا 25/0 میکرون تغییر میکند. از این روش برای زیباسازی جسم مورد نظر استفاده میشود. با این روش علاوه بر اینکه براق و زیبا شدن جسم، مقاومت آن نسبت به خوردگی نیز افزایش مییابد.
مزایای آبکاری کروم
آبکاری کروم مزایای مختلفی دارد که در ادامه به معرفی برخی از این موارد میپردازیم:
- پوشش صاف و یکنواختی را ایجاد میکند.
- پوشش براق و شفافی را ایجاد میکند.
- عمل آبکاری با سرعت بیشتری انجام میشود.
- نگهداری آن سادهتر و ارزانتر است.
- ترکهای کمتری ایجاد میکند، بنابراین مقاومت بیشتری در مقابل خوردگی دارد.
- بر روی مقاومت خستگی فولادها دارای اثرات نامطلوب کمتری است.
معایب آبکاری کروم
فرآیند آبکاری کروم علاوه بر مزایایی که دارد، معایبی نیز دارد. برخی از این معایب عبارتند از:
- به طور قابل ملاحظهای از محلول استاندارد گرانتر است.
- نسبت به محلول استاندارد، برای فولاد و آلومینیوم خورندهتر است.
- برای فن و کانالها خورندهتر است.
عوارض ابکاری کروم
مواد شیمیایی از روشهای مختلفی نظیر تنفس، از راه خوردن یا بلعیدن یا از طریق تنفس بر سلامتی انسان به صورت کوتاه مدت یا بلندمدت تاثیر بگذارد. آبکاری کروم نیز از این قاعده مستثنی نیست. این فرآیند میتواند برای کارگرانی که در این کارگاهها فعالیت میکند مشکلاتی نظیر موارد زیر را به همراه داشته باشد.
- محلول اسید کرمیک و بخارات اسید کرمیک ناشی از فرآیند آبکاری به علت تماس کارگران با آن، عفونتهای پوستی ایجاد میکند که التیام آنها زمانبر است.
- بخارات ناشی از فرآیند آبکاری میتواند باعث سوراخ شدن تیغهی بینی شوند.
کارگرانی که در این محیطها فعالیت میکنند باید موارد زیر را رعایت کنند:
- همه پرسنل باید لباسهای محافظتی داشته باشند.
- گرد و غبار باقیمانده از کروم 6 برجامنده بر روی لباسها را نباید تکاند چون این ذرات را در هوا پخش میکند. به طور کلی روشی که سبب شود این ذرات در هوا معلق شوند را نباید استفاده کرد.
- لباسها باید در ظروف مخصوص به خود نگهداری و تمیز شوند.
- پرسنل باید از خطراتی که آنها را تهدید میکند، آگاه باشند.
قیمت آبکاری کروم
آبکاری کروم یک فرآیند شیمیایی است که با توجه به مواد اولیه و برای هر واحد کیلوگرم محاسبه میشود. شرکت پیشگامان شیمی با داشتن سالها تجربه در این زمینه، میتواند خدمات مناسبی را به مشتریان خود در این حوزه ارائه دهد. شما میتوانید برای اطلاع از قیمتها با واحد فروش تماس بگیرید. شماره تماس واحد فروش را در انتها قرار خواهیم داد.
جهت تهیه مواد اولیه آبکاری کروم با همکاران ما در ارتباط باشید
شمارههای تماس : –
