معرفی فروس سولفات [آهن(II) سولفات] به زبان ساده

معرفی فروس سولفات پودر

آهن از لحاظ یونی به دو نوع سه ظرفیتی (فریک) و دو ظرفیتی (فروس) تقسیم می شود. آهن دو ظرفیتی (فروس) بیشترین قابلیت جذب را دارا می‌باشد، که بهترین محیط برای جذب این نوع آهن محیط اسیدی است.

اسید معده نیز از جمله اسیدهایی است، که باعث جذب این ماده می‌شود. داروهایی از قبیل آنتی‌اسیدها که باعث کاهش میزان جذب فروس سولفات (ferrous sulfate heptahydrate) می‌شود، جذب آهن را دچار اخلال می‌کند. برخی از فرآورده‌های آهن به همراه اسید آسکوربیک جذب آهن را افزایش می‌دهد.

فرم هیدراته از نظر دارویی برای درمان کمبود آهن و همچنین در کاربردهای صنعتی استفاده می‌شود. از زمان‌های بسیار قدیم به عنوان کپه‌ها و به عنوان ویتریول سبز (vitriol  نامی باستانی برای سولفات) استفاده می شد. هپتیدرات آبی_سبز (هیدرات با 7 مولکول آب) رایج‌ترین شکل این ماده است.

تمام سولفات‌های آهن (II) در آب حل می‌شوند، تا همان مجتمع آبزی ⁺Fe (H₂O) ₆] ²] را ارائه دهند، که دارای هندسه مولکولی هشت‌ضلعی و پارامغناطیسی است.

فروس سولفات (Ferrous sulfate) یک ترکیب شیمیایی با فرمول شیمیایی FeSO₄ است که به صورت بلورهای سبز متمایل به زرد رنگ یافت می‌شود. این ترکیب به دلیل خواص شیمیایی و فیزیکی خاص خود کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. در ادامه به بررسی این خواص می‌پردازیم:

 خواص فیزیکی:

1. شکل و حالت: فروس سولفات به صورت بلورهای سبز رنگ و در حالت جامد یافت می‌شود. در دماهای پایین‌تر از 56.6 درجه سانتیگراد به صورت هپتاهیدرات (FeSO₄·7H₂O) و در دماهای بالاتر به صورت مونوهیدرات یا بدون آب یافت می‌شود.
2. وزن مولکولی:وزن مولکولی هپتاهیدرات آن 278.01 گرم بر مول است.
3. حلالیت: فروس سولفات در آب حل می‌شود و محلول آبی آن دارای خاصیت اسیدی است. حلالیت آن در آب با افزایش دما افزایش می‌یابد.
4. نقطه ذوب و جوش: هپتاهیدرات آن در دمای حدود 64 درجه سانتیگراد آب خود را از دست می‌دهد و به مونوهیدرات تبدیل می‌شود. فرم بدون آب آن نقطه ذوب مشخصی ندارد و در دماهای بالا تجزیه می‌شود.

خواص شیمیایی:

1. واکنش با اکسیژن: فروس سولفات در حضور اکسیژن به آسانی اکسید می‌شود و به فریک سولفات (Fe₂(SO₄)₃) تبدیل می‌شود.
2. واکنش با بازها: با بازها واکنش داده و هیدروکسید آهن (II) تشکیل می‌دهد که در نهایت به هیدروکسید آهن (III) تبدیل می‌شود.
3. واکنش با اسیدها: فروس سولفات در اسیدهای معدنی قوی مانند اسید سولفوریک حل شده و محلول شفاف تشکیل می‌دهد.

 

 

و همچنین دریافت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.

• 02128425006
• 09124850508

ترکیب شیمیایی فروس سولفات

سولفات آهن یک ماده شیمیایی به رنگ سبز آبی است، که در بسیاری از برنامه‌ها از جمله تولید دارو، جوهر، رنگ و همچنین مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این را می‌توان در حالت‌های مختلف هیدراتاسیون یافت و چندین نوع از این اشکال در طبیعت وجود دارد. رایج‌ترین اشکال معدنی شامل موارد زیر هستند:

• FeSO₄ 7H₂O (ملانتریت، سبز – آبی)
• FeSO₄ 4H₂O (روزنیت، سفید، ممکن است یک محصول کم آب حاصل از ملانتریت باشد)

فرم‌های معدنی نسبتاً نادر شامل موارد زیر هستند:

• سیدروتیل (FeSO₄ 5H₂O)
• فروهگزاهیدریت (FeSO₄ 6H₂O)
• Szomolnokite (FeSO₄ H₂O)

کاربرد فروس سولفات پودری

از نظر صنعتی، سولفات‌آهن به عنوان پیش‌ماده در ترکیبات آهن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده یک ماده کاهنده است و اهمیت مصرف آن در تولید سیمان، کاهش ترکیبات کرومات (Cr (III در سیمان است.

سولفات‌آهن از نظر تاریخی قرن‌ها در صنعت نساجی به عنوان ماده تثبیت کننده رنگ و همچنین به منظور سیاه‌کردن چرم و به عنوان ماده تشکیل‌دهنده جوهر استفاده می‌شد. تهیه اسید سولفوریک (روغن ویتریول) به روش تقطیر ویتریول سبز (آهن (II) سولفات) حدود 700 سال قدمت دارد.

• سولفات‌آهن در صنعت به عنوان یک پیش‌رونده برای ترکیبات دیگر آهن استفاده می‌شود.
• فروس سولفات را در مکمل تغذیه‌ای با ترکیبات دیگر آهن مورد استفاده قرار می‌دهند.
• از دیگر کاربردهای سولفات‌آهن می توان به غنی سازی مواد غذایی و درمان کم‌خونی و فقر آهن اشاره کرد.
  
• یبوست یک عارضه جانبی مکرر و ناراحت‌کننده است که با مصرف مکمل‌های آهن خوراکی به حداقل می رسد. نرم‌کننده‌های مدفوع اغلب برای جلوگیری از یبوست تجویز می‌شود. این محصول جهت غنی‌سازی ماکارانی، آب‌ آشامیدنی، نان و سایر مکمل‌های غذایی نیز کاربرد فراوان دارد.

موارد استفاده از فروس سولفات

فروس سولفات کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. در زیر به برخی از کاربردهای اصلی آن اشاره می‌شود:

 کاربردهای پزشکی:

1. درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن: فروس سولفات به عنوان یک مکمل آهن برای افزایش سطح آهن در بدن و بهبود تولید هموگلوبین استفاده می‌شود.
2. پیشگیری از کم‌خونی: در افرادی که در معرض خطر کمبود آهن هستند، مانند زنان باردار، کودکان و بیمارانی که عمل جراحی داشته‌اند، برای پیشگیری از کم‌خونی استفاده می‌شود.

کاربردهای صنعتی:

1. تصفیه آب: فروس سولفات به عنوان ماده‌ای برای حذف فسفات‌ها از آب و فاضلاب استفاده می‌شود.
2. عامل رنگ‌زدایی: در برخی فرآیندهای صنعتی به عنوان عامل رنگ‌زدایی استفاده می‌شود.
3. ساخت رنگ‌ها و جوهرها: در صنعت رنگ‌سازی و تولید جوهرها کاربرد دارد.

کاربردهای کشاورزی:

1. کود آهن: به عنوان یک منبع آهن در کودهای شیمیایی برای گیاهان استفاده می‌شود. این کودها برای جبران کمبود آهن در خاک و بهبود رشد گیاهان به کار می‌روند.
2. اصلاح خاک: برای اصلاح خاک‌های قلیایی و کاهش pH خاک استفاده می‌شود، که به جذب بهتر عناصر غذایی توسط گیاهان کمک می‌کند.

رشد گیاه:

محصولات آهن کمک شایان توجهی به رشد سبزه زاران می کند، تا بدون استفاده بیش از حد از کودهای حاوی نیتروژن، جلوه‌ای شاداب بدست بیاورند. همچنین می‌توان از فروس سولفات برای کاهش pH خاک‌هایی که ممکن است، خیلی قلیایی باشند، استفاده کرد و به این ترتیب چمنزاری سالم تر، به دور از رشد خزه‌های ناخواسته را فراهم کرد.

دقیقاً مانند سولفات آلومینیوم، فروس سولفات نیز به عنوان یک اصلاح‌کننده خاک برای کاهش pH با خاصیت قلیایی بالا استفاده می‌شود، تا گیاهان بتوانند به راحتی به مواد مغذی خاک دسترسی پیدا کنند.

در باغبانی از فروس سولفات برای معالجه کلروز (زردی برگ‌های گیاه) که ناشی از کمبود آهن است، استفاده می‌شود. اگر چه فروس سولفات به سرعت فریک EDTA عمل نمی‌کند، اما اثرات آن ماندگارتر است. باغداران و کشاورزان آن را با کمپوست مخلوط کرده و در خاک حفر می‌کنند، تا منبع ذخیره‌ای ایجاد کنند، که سال‌ها دوام داشته باشد. همچنین ممکن است، از آن به عنوان نرم کننده بافت چمن و از بین برنده خزه استفاده شود.

دارو:

از جمله موارد کاربردی فروس سولفات، صنعت دارو است. کمبود آهن، رایج‌ترین کم.بود تغذیه‌ای در برخی کشورها است. به عنوان مثال ورزشکاران، زنان جوان و افراد مسن، بیشتر از سایر افراد دچار کمبود آهن می‌شوند. یکی از روش‌های مرتفع کردن این کمبود اقدام به خرید مواد اولیه دارویی و پزشکی نظیر فروس سولفات و استفاده از آن در صنایع مختلف غذایی و دارویی برای غنی تر کردن مواد است. در نتیجه می توان سطح پایین آهن خون را درمان کرد. آهن موجود در خون به انتقال اکسیژن در بدن انسان کمک می‌کند.

رنگ:

یکی دیگر از کاربردهای فروس سولفات به عنوان رنگ دهنده است. استفاده از فروس سولفات در ساخت جوهرها در قرون وسطی تا اواخر قرن هجدهم رواج داشت. سولفات آهن در رنگرزی پشم نیز استفاده می‌شود. همچنین از قرن 17 تاکنون فروس سولفات یکی از ترکیبات ثابت در مواد تشکیل دهنده تزئینات و پارکت به حساب می آید.

از جمله کاربردهای اخیرا کشف شده فروس سولفات، استفاده از آن به عنوان ماده رنگی در مواد غذایی و رنگ‌های پارچه‌ است. برای مثال فروس سولفات با ترکیبات زیر همراه می شود و رنگ مورد نظر را می سازد:

• انار برای ایجاد یک رنگ سبز زیتونی تیره
• Madder (یک گیاه اوراسیا) برای ایجاد یک رنگ بنفش مایل به خاکستری عمیق
• تانن برای ایجاد بنفش خاکستری
• شاه بلوط برای ایجاد یک خاکستری متوسط
• Cutch (ماده رنگرزی و برنزه کننده) برای ایجاد قهوه‌ای شکلاتی غلیظ

کاربردهای دیگر:

1. رنگرزی پارچه: در صنعت نساجی برای تثبیت رنگ‌ها و به عنوان ماده‌ رنگ‌زنی استفاده می‌شود.
2. محافظت از چوب: به عنوان ماده‌ای برای محافظت از چوب در برابر پوسیدگی و حشرات کاربرد دارد.

استفاده‌های دیگر فروس سولفات

فروس سولفات کاربردهای زیادی دارد که شاید به فکرتان هم خطور نکند:

• استفاده از سولفات سدیم در عکاسی برای ظاهر کردن عکس‌ها و قرار گرفتن محلول ظهور در درجه حرارت‌های بسیار زیاد
• شرکت در مواد تشکیل دهنده لوله‌های برنجی کندانسورهای توربین و تشکیل یک پوشش محافظ مقاوم در برابر خوردگی
• در تصفیه طلا برای رسوب طلای فلزی از محلول‌های اوریک کلرید (طلای حل شده در محلول با تیزاب، مخلوطی از اسید نیتریک و اسید کلریدریک)
• معرف در شناسایی قارچ‌ها
• به عنوان کاتالیزور آهن به منظور تشخیص فنتون (یک کاتالیزور که برای اکسید کردن آلاینده‌ها یا پساب‌های آب استفاده می‌شود)
• عامل کف‌کننده آبجو
• گاهی اوقات در کنسرو زیتون سیاه به عنوان ماده رنگی مصنوعی گنجانده می‌شود.
• برای لکه گیری بتن و برخی سنگ‌های آهکی و ماسه سنگ‌ها به رنگ مایل به زرد استفاده می‌شود.
• کارگران چوب از محلول‌های فروس سولفات برای رنگ آمیزی چوب افرا به رنگ نقره‌ای استفاده می‌کنند.

فروس سولفات برای ریزش مو

فروس سولفات برای درمان ریزش مو در مواردی که ریزش مو ناشی از کمبود آهن است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. آهن نقش مهمی در تولید هموگلوبین دارد که اکسیژن را به سلول‌های بدن، از جمله سلول‌های فولیکول مو، منتقل می‌کند. کمبود آهن می‌تواند منجر به کم‌خونی و در نتیجه ریزش مو شود.

چگونه فروس سولفات به ریزش مو کمک می‌کند؟

1. جبران کمبود آهن: با تأمین آهن مورد نیاز بدن، تولید هموگلوبین افزایش می‌یابد و اکسیژن بیشتری به سلول‌های فولیکول مو می‌رسد.
2. بهبود سلامت فولیکول‌های مو: فولیکول‌های مو برای رشد و تولید مو به مقدار مناسبی از مواد مغذی، از جمله آهن، نیاز دارند.
3. کاهش ریزش مو: با بهبود سلامت فولیکول‌ها و افزایش رشد مو، ریزش مو کاهش می‌یابد.

حذف فسفر و کاهش رنگ در فاضلاب

فروس سولفات به دلیل کارآیی بالا، اثربخشی در شفاف‌سازی و کاربرد به عنوان عامل آبگیری لجن، منعقد کننده بسیار مطلوبی است، برای استفاده در تصفیه فاضلاب صنعتی و بهداشتی.

عوارض جانبی فروس سولفات

عوارض گوارشی:

• تهوع و استفراغ
•  یبوست 
• درد معده و شکم
• اسهال
• سوءهاضمه
• تغییرات در مدفوع
• رنگ سیاه مدفوع

واکنش‌های آلرژیک:

• خارش و بثورات پوستید
• تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو

عوارض جانبی دیگر:

• سردرد
• سرگیجه

فروس سولفات در زمان بارداری و قاعدگی

در زمان بارداری و دوره قاعدگی، فروس سولفات به عنوان یک مکمل آهن استفاده می‌شود. کاربردهای اصلی آن عبارتند از:

در دوره بارداری:

• جبران کمبود آهن: بارداری ممکن است باعث کاهش سطح آهن در بدن زنان شود. فروس سولفات می‌تواند به عنوان یک مکمل آهن مفید باشد تا کمبود آهن را جبران کند و به سلامتی مادر و جنین کمک کند.
• کاهش خطر کم‌خونی: استفاده از فروس سولفات در صورت تجویز پزشک ممکن است به کاهش خطر کم‌خونی یا آنمی شدید در زنان باردار کمک کند.

 در دوره قاعدگی:

• تعدیل فقر آهن: برخی از زنان در دوره قاعدگی ممکن است با کمبود آهن مواجه شوند که می‌تواند علائمی مانند خستگی، خواب زیادی و کاهش توجه را به همراه داشته باشد. مصرف فروس سولفات می‌تواند در تعدیل سطح آهن در این دوره موثر باشد.
• کاهش علائم و ناراحتی‌های قاعدگی: افزایش سطح آهن می‌تواند به کاهش علائمی مانند خواب زیادی، خستگی و افسردگی کمک کند که ممکن است در دوره قاعدگی به وجود بیایند.

فروس سولفات در زمان شیردهی

در زمان شیردهی، فروس سولفات ممکن است به عنوان یک مکمل آهن مورد استفاده قرار گیرد. کاربردهای اصلی آن عبارتند از:

• جبران کمبود آهن: شیردهی می‌تواند به مصرف بیشتر آهن در بدن زنان منجر شود. در صورتی که پزشک شما نیاز به تقویت سطح آهن دارید و مقدار آهن موجود در غذاهای مصرفی شما کافی نباشد، مصرف فروس سولفات می‌تواند به عنوان یک مکمل آهن مفید باشد.
• حفظ سلامتی مادر و نوزاد: سطح آهن مناسب در مادران شیرده باعث می‌شود که انتقال آهن به نوزاد از طریق شیر مادر بهتر و به صورت کامل انجام شود. این موضوع می‌تواند به سلامتی نوزاد کمک کند و خطر ابتلا به کم‌خونی را کاهش دهد.