بی کربنات سدیم" href="https://irchem.ir/sodium-bicarbonate-baking-soda/" target="_blank" rel="noopener">بی كربنات سديم يا جوش شيرين يكي از نمك‌هاي سديم در تركيب با كربنيک اسيد است. اين تركيب، بي‌بو و بي‌طعم است كه كمي داراي خاصيت بازی است و به صودرت پودر سپيد يا بلورين است. در اين مقاله به كاربردهاي بی کربنات سدیم" href="https://irchem.ir/sodium-bicarbonate-baking-soda/" target="_blank" rel="noopener">بي كربنات سديم در صنعت هاي مختلف مي‌پردازيم.
فهرست عناوین مقاله :
خواص بي كربنات سديم
بي كربنات سديم تركيبي است معدني كه در صورت انحلال در آب يون‌هاي سديم و بي كربنات آزاد مي‌كند اين كار باعث قليايي شدن محلول مي‌گردد. خاصيت بازي دارد و در متانول به مقدار كم حل مي‌شود. همچنين به دليل دارا بودن يون كربنات در ساختار خود خاصيت آمفوتري دارد. از اين ماده در تنظيم ph، باز پر كردن الكتروليت‌ها و در مواد شوينده سطحي استفاده مي‌كنند.
اين تركيب شيميايي در هواي خشك پايدار است اما در حضور آب به آرامي تجزيه مي‌شود در ادامه به كاربردهاي بي كربنات سديم در صنایع مختلف مي‌پردازيم.
كاربردهاي بي كربنات سديم
بي كربنات سديم در صنايع مختلفي همچون پليمر، رنگ‌رزي و نساجي، غذايي و پزشكي كاربردهاي فراواني دارد. شناخته شده‌ترين استفاده از اين ماده تهيه بكينگ پودر است. همچنين در توليد پاك‌كننده‌هاي سطحي، نوشابه گازدار، خمير دندان، دهانشويه، خاموش‌كننده آتش و كرم‌هاي لايه‌بردار پوست و دارو و جهت تميز كردن وسايلي مانند نقره استفاده مي‌شود كاربردهاي بي كربنات سديم در صنعت‌هاي مختلف را در ادامه توضيح خواهيم داد.
كاربرد در پزشكي
در پزشكي از بي كربنات سديم به عنوان دارو به صورت محلول خوراكي و تزريقي استفاده مي‌شود. استفاده از آن به عنوان عامل ضد اسيد براي درمان سو هاضمه و سوزش معده، تهيه خمير دندان، در درمان اسيديته خون بدن كه بر اثر بيماري‌هايي مانند نارسايي شديد كليوي و ديابت كنترل نشده به وجود مي آيد استفاده مي‌شود.
در درمان مسموميت‌هاي دارويي همانند آسپرين، ساليسيلات يا متيل الكل كاربرد دارد. براي درمان اسهال ناشي از دست دادن زياد اين ماده در بدن استفاده مي‌شود.
كاربرد در تغذيه دام
اين ماده نقش اساسي را در تغذيه دام ايفا مي‌كند اين ماده در ابتدا به عنوان مكمل غذايي براي گاوها به كار برده شد كه باعث تعديل ph اسيدي روده در گاو مي‌شود. اين ماده همچنين براي جيره غذايي طيور در نظر گرفته مي‌شود.
كاربرد در كشاورزي
بي كربنات سديم براي تأمين شرايط سالم رشد و عدم اجازه براي رشد موارد غير ضروري و قارچ‌ها استفاده مي‌شود. نگهداري ph خاك در بهترين حالت باعث توليد مواد بهتر و بيشتري خواهد شد. اين ماده به عنوان قارچ‌كش با ايجاد اختلال در تعادل يوني در سلول‌هاي قارچ باعث از بين رفتن آن‌ها مي‌شود. يكي از بزرگ‌ترين خطرات در استفاده ازاين ماده احتمال سوختن برگ‌ها است.
پخت و پز و خانه‌داري
استفاده از اين ماده به عنوان مخمر و در بعضي موارد براي نرم كردن سبزي و دادن رنگ سبز درخشان به آن‌ها كاربرد دارد. از آن مي‌توان به همراه سركه براي از بين بردن چربي‌هاي پخت و پز و ظروف نيز استفاده كرد.
كنترل آفات
از اين ماده مي‌توان براي كشتن جانوراني مانند سوسك و كنترل رشد قارچ استفاده كرد.
بهداشت شخصي
اكثر مسواك‌ها حاوي مقاديري از بي كربنات سديم هستند كه باعث سفيد تر شدن و حذف پلاك از دندان‌ها مي‌شود. در دهانشويه نيز اين تركيب شيميايي وجود دارد.
كاربردهاي صنعتي
بافرهاي اين ماده در فرآيندهاي مختلف باعث خنثي‌سازي ph مي‌شود و همچنين نقش كاتاليست را بازي مي‌كند اين ماده باز بسيار ضعيفي دارد كه در آب قابل حل است. در خاموش‌كننده‌هاي آتش براي آرام‌تر كردن شعله‌ها به كار مي‌رود مواد شيميايي اطفا حريق خشك حاوي گريد خوبي از اين ماده است.
اين ماده نقش اساسي در تصفيه و فيلتراسيون گازهاي خروجي از دودكش را دارد و در نتيجه يكي از كار آمدترين جاذب هاي گاز دودوكش كارخانه‌ها مي‌باشد.
كاربرد در صنعت حفاري
كاربردهاي بي كربنات سديم در صنایع مختلف بسيار زياد است يكي از اين صنعت‌ها صنعت حفاري است. در صنعت و حفاري از اين ماده براي انجام واكنش شيميايي با گل حفاري زماني كه گل آلوده به يون‌هاي كلسيم از طريق آهك و سيمان شده استفاده مي‌شود. اين ماده با يون‌هاي كلسيم واكنش نشان مي‌دهد و رسوب كلسيمي توليد مي‌كند.
زماني كه سيمان نيمه سفت شده توسط گل، حفاري مي‌شود و يون‌ها وارد گل شده و باعث ته‌نشيني پليمري و لخته شدن گل مي‌شود.
از ديگر مواردي كه كاربردهاي بي كربنات سديم در صنایع مختلف را مي‌توان نام برد: استفاده از آن در ماشين‌هاي ظرف‌شويي، برطرف‌سازي بوي بد ظروف پلاستيكي، بوي غذاهاي مختلف مانند ماهي، بوي مايكروفر و لايه‌بردار قوي براي صورت است. همچنين مي‌توان از آن براي برطرف كردن بوي بد بدن نيز استفاده كرد. اما مهم‌ترين اثر آرايشي بهداشتي اين ماده در درمان آفتاب سوختگي است.
ویکی پدیا ، بی کربنات سدیم" href="https://bit.ly/3CsYvAC" target="_blank" rel="noopener">بی کربنات سدیم
