کاربردهای بی کربنات سدیم در صنایع مختلف
بی کربنات سدیم چه استفاده هایی در صنایع مختلف دارد؟
بی کربنات سدیم یا جوش شیرین یکی از نمک‌های سدیم در ترکیب با کربنیک اسید است. این ترکیب، بی‌بو و بی‌طعم است که کمی دارای خاصیت بازی است و به صودرت پودر سپید یا بلورین است. در این مقاله به کاربردهای بی کربنات سدیم در صنعت های مختلف می‌پردازیم.
خواص بی کربنات سدیم
بی کربنات سدیم ترکیبی است معدنی که در صورت انحلال در آب یون‌های سدیم و بی کربنات آزاد می‌کند این کار باعث قلیایی شدن محلول می‌گردد. خاصیت بازی دارد و در متانول به مقدار کم حل می‌شود. همچنین به دلیل دارا بودن یون کربنات در ساختار خود خاصیت آمفوتری دارد. از این ماده در تنظیم ph، باز پر کردن الکترولیت‌ها و در مواد شوینده سطحی استفاده می‌کنند.
این ترکیب شیمیایی در هوای خشک پایدار است اما در حضور آب به آرامی تجزیه می‌شود در ادامه به کاربردهای بی کربنات سدیم در صنایع مختلف می‌پردازیم.
بی کربنات سدیم در صنایع مختلف" width="750" height="499" title="کاربردهای بی کربنات سدیم در صنایع مختلف">
کاربردهای بی کربنات سدیم
بی کربنات سدیم در صنایع مختلفی همچون پلیمر، رنگ‌رزی و نساجی، غذایی و پزشکی کاربردهای فراوانی دارد. شناخته شده‌ترین استفاده از این ماده تهیه بکینگ پودر است. همچنین در تولید پاک‌کننده‌های سطحی، نوشابه گازدار، خمیر دندان، دهانشویه، خاموش‌کننده آتش و کرم‌های لایه‌بردار پوست و دارو و جهت تمیز کردن وسایلی مانند نقره استفاده می‌شود کاربردهای بی کربنات سدیم در صنعت‌های مختلف را در ادامه توضیح خواهیم داد.
کاربرد در پزشکی
در پزشکی از بی کربنات سدیم به عنوان دارو به صورت محلول خوراکی و تزریقی استفاده می‌شود. استفاده از آن به عنوان عامل ضد اسید برای درمان سو هاضمه و سوزش معده، تهیه خمیر دندان، در درمان اسیدیته خون بدن که بر اثر بیماری‌هایی مانند نارسایی شدید کلیوی و دیابت کنترل نشده به وجود می آید استفاده می‌شود.
در درمان مسمومیت‌های دارویی همانند آسپرین، سالیسیلات یا متیل الکل کاربرد دارد. برای درمان اسهال ناشی از دست دادن زیاد این ماده در بدن استفاده می‌شود.
کاربرد در تغذیه دام
این ماده نقش اساسی را در تغذیه دام ایفا می‌کند این ماده در ابتدا به عنوان مکمل غذایی برای گاوها به کار برده شد که باعث تعدیل ph اسیدی روده در گاو می‌شود. این ماده همچنین برای جیره غذایی طیور در نظر گرفته می‌شود.
کاربرد در کشاورزی
بی کربنات سدیم برای تأمین شرایط سالم رشد و عدم اجازه برای رشد موارد غیر ضروری و قارچ‌ها استفاده می‌شود. نگهداری ph خاک در بهترین حالت باعث تولید مواد بهتر و بیشتری خواهد شد. این ماده به عنوان قارچ‌کش با ایجاد اختلال در تعادل یونی در سلول‌های قارچ باعث از بین رفتن آن‌ها می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین خطرات در استفاده ازاین ماده احتمال سوختن برگ‌ها است.
پخت و پز و خانه‌داری
استفاده از این ماده به عنوان مخمر و در بعضی موارد برای نرم کردن سبزی و دادن رنگ سبز درخشان به آن‌ها کاربرد دارد. از آن می‌توان به همراه سرکه برای از بین بردن چربی‌های پخت و پز و ظروف نیز استفاده کرد.
کنترل آفات
از این ماده می‌توان برای کشتن جانورانی مانند سوسک و کنترل رشد قارچ استفاده کرد.
بهداشت شخصی
اکثر مسواک‌ها حاوی مقادیری از بی کربنات سدیم هستند که باعث سفید تر شدن و حذف پلاک از دندان‌ها می‌شود. در دهانشویه نیز این ترکیب شیمیایی وجود دارد.
کاربردهای صنعتی
بافرهای این ماده در فرآیندهای مختلف باعث خنثی‌سازی ph می‌شود و همچنین نقش کاتالیست را بازی می‌کند این ماده باز بسیار ضعیفی دارد که در آب قابل حل است. در خاموش‌کننده‌های آتش برای آرام‌تر کردن شعله‌ها به کار می‌رود مواد شیمیایی اطفا حریق خشک حاوی گرید خوبی از این ماده است.
این ماده نقش اساسی در تصفیه و فیلتراسیون گازهای خروجی از دودکش را دارد و در نتیجه یکی از کار آمدترین جاذب های گاز دودوکش کارخانه‌ها می‌باشد.
کاربرد در صنعت حفاری
کاربردهای بی کربنات سدیم در صنایع مختلف بسیار زیاد است یکی از این صنعت‌ها صنعت حفاری است. در صنعت و حفاری از این ماده برای انجام واکنش شیمیایی با گل حفاری زمانی که گل آلوده به یون‌های کلسیم از طریق آهک و سیمان شده استفاده می‌شود. این ماده با یون‌های کلسیم واکنش نشان می‌دهد و رسوب کلسیمی تولید می‌کند.
زمانی که سیمان نیمه سفت شده توسط گل، حفاری می‌شود و یون‌ها وارد گل شده و باعث ته‌نشینی پلیمری و لخته شدن گل می‌شود.
از دیگر مواردی که کاربردهای بی کربنات سدیم در صنایع مختلف را می‌توان نام برد: استفاده از آن در ماشین‌های ظرف‌شویی، برطرف‌سازی بوی بد ظروف پلاستیکی، بوی غذاهای مختلف مانند ماهی، بوی مایکروفر و لایه‌بردار قوی برای صورت است. همچنین می‌توان از آن برای برطرف کردن بوی بد بدن نیز استفاده کرد. اما مهم‌ترین اثر آرایشی بهداشتی این ماده در درمان آفتاب سوختگی است.
