بی كربنات سدیم یا جوش شیرین یكی از نمك‌های سدیم در تركیب با كربنیک اسید است. این تركیب، بی‌بو و بی‌طعم است، دارای خاصیت بازی کمی است و به صورت پودر سپید یا بلورین است. در این مقاله به كاربردهای بی كربنات سدیم در صنایع مختلف می‌پردازیم.
جهت استعلام
قیمت و همچنین دریافت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.
شنبه تا چهارشنبه ۹ الی ۱۷ | پنج شنبه ۹ الی ۱۳
انواع جوش شیرین و کاربردهای آن در صنایع مختلف
جوش شیرین که با نام بی‌کربنات سدیم (NaHCO₃) شناخته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی پرکاربرد است که در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی، صنعتی و کشاورزی استفاده می‌شود. این ماده به دو نوع اصلی خوراکی و صنعتی تقسیم می‌شود که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این مقاله به بررسی انواع جوش شیرین، کاربرد جوش شیرین صنعتی، فرق جوش شیرین صنعتی و خوراکی، تهیه کربنات سدیم از جوش شیرین و تولید دی‌اکسید کربن با جوش شیرین می‌پردازیم.
انواع جوش شیرین
✅ جوش شیرین خوراکی: این نوع جوش شیرین دارای درجه خلوص بالا بوده و در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده در پخت نان، کیک، محصولات قنادی و همچنین در تولید داروهای ضد اسید معده به کار می‌رود.
✅ جوش شیرین صنعتی: این نوع جوش شیرین درجه خلوص پایین‌تری دارد و حاوی ناخالصی‌هایی است که آن را برای مصرف خوراکی نامناسب می‌کند. از جوش شیرین صنعتی در تصفیه آب، صنایع نساجی، تولید شوینده‌ها، دباغی چرم و تولید مواد شیمیایی استفاده می‌شود.
خواص بی كربنات سدیم
بی كربنات سدیم تركیبی است معدنی كه در صورت انحلال در آب یون‌های سدیم و بی كربنات آزاد می‌كند این كار باعث قلیایی شدن محلول می‌گردد. خاصیت بازی دارد و در متانول به مقدار كم حل می‌شود. همچنین به دلیل دارا بودن یون كربنات در ساختار خود خاصیت آمفوتری دارد. از این ماده در تنظیم PH، پر كردن الكترولیت‌ها و در مواد شوینده سطحی استفاده می‌كنند.
این تركیب شیمیایی در هوای خشك پایدار است اما در حضور آب به آرامی تجزیه می‌شود در ادامه به كاربردهای بی كربنات سدیم در صنایع مختلف می‌پردازیم.
كاربردهای بی كربنات سدیم
بی كربنات سدیم در صنایع مختلفی همچون پلیمر، رنگرزی، نساجی، غذایی و پزشكی كاربردهای فراوانی دارد. شناخته شده‌ترین استفاده از این ماده تهیه بكینگ پودر است. همچنین در تولید پاك‌كننده‌های سطحی، نوشابه گازدار، خمیر دندان، دهانشویه، خاموش‌كننده آتش و كرم‌های لایه‌بردار پوست و دارو و جهت تمیز كردن وسایلی مانند نقره استفاده می‌شود. كاربردهای بی كربنات سدیم در صنایع مختلف را در ادامه توضیح خواهیم داد.
كاربرد در پزشكی
در پزشكی از بی كربنات سدیم به عنوان دارو به صورت محلول خوراكی و تزریقی استفاده می‌شود. استفاده از آن به عنوان عامل ضد اسید برای درمان سو هاضمه و سوزش معده، تهیه خمیر دندان، در درمان اسیدیته خون بدن كه بر اثر بیماری‌هایی مانند نارسایی شدید كلیوی و دیابت كنترل نشده به وجود می آید استفاده می‌شود.
در درمان مسمومیت‌های دارویی همانند آسپرین، سالیسیلات یا متیل الكل كاربرد دارد. برای درمان اسهال از این ماده در بدن استفاده می‌شود.
كاربرد در تغذیه دام
این ماده نقش اساسی را در تغذیه دام ایفا می‌كند. بی كربنات سدیم در ابتدا به عنوان مكمل غذایی برای گاوها به كار برده شد كه باعث تعدیل PH اسیدی روده در گاو می‌شود. این ماده همچنین برای جیره غذایی طیور در نظر گرفته می‌شود.
كاربرد در كشاورزی
بی كربنات سدیم برای تأمین شرایط سالم رشد و عدم اجازه برای رشد موارد غیر ضروری و قارچ‌ها استفاده می‌شود. نگهداری PH خاك در بهترین حالت باعث تولید مواد بهتر و بیشتری خواهد شد. این ماده به عنوان قارچ‌كش با ایجاد اختلال در تعادل یونی در سلول‌های قارچ باعث از بین رفتن آن‌ها می‌شود. یكی از بزرگ‌ترین خطرات در استفاده این ماده احتمال سوختن برگ‌ها است.
پخت و پز و خانه‌داری
استفاده از این ماده به عنوان مخمر و در بعضی موارد برای نرم كردن سبزی و دادن رنگ سبز درخشان به آن‌ها كاربرد دارد. از آن می‌توان به همراه سركه برای از بین بردن چربی‌های پخت و پز و ظروف نیز استفاده كرد.
كنترل آفات
از این ماده می‌توان برای كشتن جانورانی مانند سوسك و كنترل رشد قارچ استفاده كرد.
بهداشت شخصی
اكثر مسواك‌ها حاوی مقادیری از بی كربنات سدیم هستند كه باعث سفیدتر شدن و حذف پلاك از دندان‌ها می‌شود. در دهانشویه نیز این تركیب شیمیایی وجود دارد.
كاربردهای صنعتی
بافرهای این ماده در فرآیندهای مختلف باعث خنثی‌سازی PH می‌شود و همچنین نقش كاتالیست را بازی می‌كند این ماده باز بسیار ضعیفی دارد كه در آب قابل حل است. در خاموش‌كننده‌های آتش برای آرام‌تر كردن شعله‌ها به كار می‌رود. مواد شیمیایی اطفا حریق خشك حاوی گرید خوبی از این ماده است.
این ماده نقش اساسی در تصفیه و فیلتراسیون گازهای خروجی از دودكش را دارد و در نتیجه یكی از كار آمدترین جاذب‌های گاز دودوكش كارخانه‌ها می‌باشد.
كاربرد در صنعت حفاری
كاربردهای بی كربنات سدیم در صنایع مختلف بسیار زیاد است. در صنعت و حفاری از این ماده برای انجام واكنش شیمیایی با گل حفاری زمانی كه گل، آلوده به یون‌های كلسیم از طریق آهك و سیمان است استفاده می‌شود. این ماده با یون‌های كلسیم واكنش نشان می‌دهد و رسوب كلسیمی تولید می‌كند.
زمانی كه سیمان نیمه سفت شده توسط گل، حفاری می‌شود یون‌ها وارد گل شده و باعث ته‌نشینی پلیمری و لخته شدن گل می‌شود.
از دیگر مواردی كه كاربردهای بی كربنات سدیم در صنایع مختلف را می‌توان نام برد: استفاده از آن در ماشین‌های ظرف‌شویی، برطرف‌سازی بوی بد ظروف پلاستیكی، بوی غذاهای مختلف مانند ماهی، بوی مایكروفر و لایه‌بردار قوی برای صورت است. همچنین می‌توان از آن برای برطرف كردن بوی بد بدن نیز استفاده كرد. اما مهم‌ترین اثر آرایشی بهداشتی این ماده در درمان آفتاب سوختگی است.
شرکت بازرگانی پیشگامان شیمی آمادگی دارد ضمن دریافت سفارش شما مشتریان عزیز، محصول مورد نیاز صنایع مختلف را با بهترین قیمت و بهترین کیفیت تأمین کند. این محصول در سریع‌ترین زمان ممکن به وسیله سیستم حمل‌ونقل مطمئن به شهرهای مختلف ارسال می‌شود.
قیمت‌های عرضه شده توسط این شرکت همواره پائین‌ترین قیمت است و شما مشتریان عزیز می‌توانید ضمن استعلام قیمت، با قیمت سایر اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر مقایسه نمائید.
کاربرد جوش شیرین صنعتی
جوش شیرین صنعتی در بسیاری از صنایع نقش مهمی دارد و از آن برای فرآیندهای شیمیایی و تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود:
✔ تصفیه آب و فاضلاب: در صنایع تصفیه آب، جوش شیرین به تنظیم pH آب و حذف ناخالصی‌ها کمک می‌کند. ✔ تولید شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها: در ترکیب بسیاری از مواد شوینده مانند صابون و پودرهای لباسشویی به کار می‌رود. ✔ صنعت نساجی: در فرآیند رنگرزی و تثبیت رنگ پارچه‌ها از جوش شیرین استفاده می‌شود. ✔ دباغی چرم: برای تنظیم pH پوست و بهبود فرآیند دباغی کاربرد دارد. ✔ کشاورزی: به عنوان عامل کاهش‌دهنده اسیدیته خاک و بهبود کیفیت رشد گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. ✔ صنایع نفت و گاز: در حفاری چاه‌های نفتی برای تنظیم اسیدیته و جلوگیری از خوردگی تجهیزات به کار می‌رود.
فرق جوش شیرین صنعتی و خوراکی
1. درجه خلوص: جوش شیرین خوراکی خالص‌تر است و فاقد ناخالصی‌های مضر، در حالی که جوش شیرین صنعتی ممکن است حاوی فلزات سنگین یا ترکیبات نامناسب برای مصرف انسانی باشد.
2. کاربردها: جوش شیرین خوراکی در صنایع غذایی و دارویی استفاده می‌شود، اما جوش شیرین صنعتی برای کاربردهای شیمیایی، تمیزکاری و صنعتی مناسب است.
3. بسته‌بندی و استانداردها: جوش شیرین خوراکی مطابق با استانداردهای بهداشتی و سازمان غذا و دارو تولید می‌شود، اما نوع صنعتی چنین الزامی ندارد.
🔴 نکته مهم: مصرف جوش شیرین صنعتی به جای خوراکی می‌تواند عوارض جدی برای سلامت انسان ایجاد کند.
تهیه کربنات سدیم از جوش شیرین
کربنات سدیم (Na₂CO₃) که به نام سودا اش نیز شناخته می‌شود، از حرارت دادن جوش شیرین تولید می‌شود.
در این واکنش، جوش شیرین در دمای حدود 80-100 درجه سانتی‌گراد تجزیه شده و به کربنات سدیم، دی‌اکسید کربن و بخار آب تبدیل می‌شود. کربنات سدیم در صنایع شیشه‌سازی، تولید صابون و صنایع شیمیایی کاربرد دارد.
تولید دی‌اکسید کربن با جوش شیرین
یکی از روش‌های ساده برای تولید دی‌اکسید کربن (CO₂) استفاده از جوش شیرین و اسیدهای ضعیف مانند سرکه یا اسید سیتریک است.
در این واکنش، گاز دی‌اکسید کربن تولید شده می‌تواند برای ساخت نوشیدنی‌های گازدار، آزمایش‌های علمی و فرآیندهای شیمیایی صنعتی مورد استفاده قرار گیرد.
جوش شیرین برای… (کاربردهای متنوع جوش شیرین)
جوش شیرین کاربردهای گسترده‌ای در زندگی روزمره دارد:
🔹 برای پوست و مو: به عنوان اسکراب لایه‌بردار و درمان جوش.
🔹 برای دندان و دهان: سفیدکننده طبیعی و رفع بوی بد دهان.
🔹 برای نظافت خانه: پاک‌کننده قوی چربی و رفع بوی نامطبوع.
🔹 برای کشاورزی: تنظیم pH خاک و تقویت رشد گیاهان.
🔹 برای درمان مشکلات گوارشی: کاهش اسیدیته معده و کمک به هضم غذا.
نتیجه‌گیری
جوش شیرین یک ماده چندکاره است که در صنایع غذایی، دارویی و صنعتی کاربردهای فراوانی دارد. تفاوت بین جوش شیرین صنعتی و خوراکی بسیار مهم است و نباید این دو را جایگزین یکدیگر کرد. همچنین، از جوش شیرین می‌توان برای تهیه کربنات سدیم و تولید دی‌اکسید کربن در فرآیندهای شیمیایی استفاده کرد. شناخت دقیق انواع جوش شیرین و کاربردهای آن به ما کمک می‌کند تا از این ماده به بهترین و ایمن‌ترین شکل ممکن بهره ببریم.
