کاربردهای پرکلرواتیلن غالباً صنعتی است، این ماده به نام‌های تتراکلرواتیلن، تتراکلرواتن، perc و pce نیز شناخته می‌شود.
یک حلال مایع بی‌رنگ و غیرقابل اشتعال با بوی شیرین و اتر مانند است.
در درجه اول در تنظیمات صنعتی و همچنین در زمینه پارچه‌های خشک‌شویی و گندزدایی فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نحوه تولید پرکلرواتیلن:
مایکل فارادی برای اولین‌بار در سال 1821 با استفاده از تجزیه حرارتی هگزاکلرواتان، تتراکلرواتیلن را سنتز کرد.
C2Cl6 → C2Cl4 + Cl2
بیشتر تتراکلرواتیلن توسط کلرینولایز هیدروکربن‌های سبک تحت دمای بالا تولید می‌شود.
کلرینولایز = واکنش هیدرولیزی است که کلر در آن نقشی مشابه با آب دارد.
این روش مربوط به کشف فارادی است زیرا هگزاکلرواتان تولید می‌شود و از نظر حرارتی تجزیه می‌شود.
محصولات جانبی شامل تتراکلرید کربن، کلرید هیدروژن و هگزاکلروبوتادین است.
سایر روش‌های تولید:
روش‌های دیگری نیز توسعه یافته است.
مثلاً هنگامی که 1،2 دی‌کلرواتان با کلر تحت دمای 400 درجه سانتی‌گراد گرم می‌شود، با واکنش شیمیایی تتراکلرواتیلن تولید می‌شود:
ClCH2CH2Cl + 3 Cl2 → Cl2C=CCl2 + 4 HCl
کاربردهای پرکلرواتیلن:
- یک حلال عالی برای مواد آلی می‌باشد.
- پرکلرواتیلن یک حلال است که معمولاً در عملیات خشک‌شویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- هنگامی که بر روی یک ماده یا پارچه اعمال می‌شود، به حل‌شدن گریس‌ها، روغن‌ها و موم‌ها بدون آسیب‌رساندن به پارچه کمک می‌کند.
- در ساخت فلز، حلال‌های حاوی پرکلرواتیلن، فلز جدید را تمیز کرده و گریس و… را از آن جدا می‌کنند تا از ضعیف‌شدن فلز به دلیل ناخالصی جلوگیری شود.
- به دلیل دوام و قابلیت چسبندگی به پلاستیک، فلز، رابر و چرم، از پرکلرواتیلن به عنوان یک ماده در انواع محصولات رایج مانند ضدآب‌ها، پاک‌کننده‌های رنگ، جوهر چاپی، چسب‌ها، درزگیرها، پولیش‌ها و روان‌کننده‌ها استفاده شده است.
- در تولید اروزیل از این ماده استفاده می‌شود.
- از آن در ردیاب‌های نوترینو استفاده می‌شود که در آن یک نوترینو با نوترون اتم کلر واکنش می‌دهد و آن را به پروتون تبدیل می‌کند تا آرگون تشکیل شود.
تاریخچه کاربردهای پرکلرواتیلن:
از کاربردهای پرکلرواتیلن در گذشته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پرکلرواتیلن تا مدت‌ها به طور گسترده به عنوان واسطه در تولید HFC-134a و مبردهای (سردکن‌های) مرتبط استفاده می‌شد.
در اوایل قرن بیستم، از پرکلرواتیلن برای درمان آلودگی انسان به کرم قلابدار استفاده شده است.
نکات ایمنی:
به دلیل انتشار گازهای صنعتی، پرکلرواتیلن در مقادیر بسیار ناچیزی در محیط موجود است.
به گفته آژانس ایالات متحده آمریکا برای ثبت مواد سمی و بیماری‌زا (ATSDR)، لباس‌های خشک‌شویی شده ممکن است مقادیر کمی از این ماده را به هوا وارد کنند.
طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا (ACS)، سطح پایین پرکلرواتیلن که بیشتر مردم از طریق هوا، آب و مواد غذایی در معرض آن قرار می‌گیرند باعث ایجاد علائم نمی‌شود.
افرادی که لباس خشک‌شویی شده می‌پوشند ممکن است در معرض سطوح کمی بالاتر از آنچه معمولاً در هوا یافت می‌شود قرار بگیرند.
البته انتظار نمی‌رود این مقادیر برای سلامتی نسبی افراد خطرناک باشد.
میزان تولید جهانی در سال 1985 حدود 1 میلیون متریک (هر متریک معادل 1000 کیلوگرم می‌باشد) تن در سال 1985 بود.
سایر مطالب: مواد شیمیایی حطرناک
سیدی
