دی متیل آمین (Dimethylamine) یک ترکیب آلی با فرمول CH3) 2NH) است. این آمین نوع دوم یک گاز بیرنگ و قابل اشتعال است و بوی آن مانند آمونیاک است. دی متیل آمین معمولاً به صورت محلول آبی، با غلظتهایی حدود 40٪ وجود دارد. تولید دیمتیلآمین در سال 2005 حدود 270،000 تن تخمین زده میشود.
ساختار و خواص دی متیل آمین:
این مولکول از یک اتم نیتروژن تشکیل شده است که دارای دو تا متیل و یک پروتون است. دی متیل آمین یک باز ضعیف است و pKa نمک آمونیوم CH3– NH2 + -CH3 برابر 10.73 است، که مقداری بالاتر از pKa متیل آمین (10.64) و تری متیل آمین (9.79) میباشد.
دیمتیلآمین با اسیدها واکنش میدهد و منجر به تشکیل نمکهایی مانند دیمتیل امین هیدروکلراید، که جامد سفید بیبو با نقطه ذوب 171.5 درجه سانتیگراد میشود. این ماده با واکنش کاتالیزوری متانول و آمونیاک در دماهای بالا و فشار زیاد تولید میشود.
موارد مصرف دی متیل آمین:
- این محصول پیش ماده چندین ترکیب مهم صنعتی است. این ماده با دی سولفید کربن واکنش نشان میدهد و به دیمتیلدیتیوکاربامات تبدیل میشود.
- این ترکیب پیشماده گروهی از مواد شیمیایی است که به طور گسترده در جریان پختن لاستیک استفاده میشود.
- حلالهای دی متیل فرمامید و دی متیل استامید از دی متیل آمین بهدست میآیند. این ترکیب ماده اولیه برای تولید بسیاری از مواد شیمیایی و دارویی مانند دیمفوکس و دیفنهیدرامین است.
- سلاح شیمیایی تابون از دیمتیلآمین مشتق شده است.
- سورفکتانت لوریل دی متیل آمین اکسید در صابونها و ترکیبات تمیز کننده یافت میشود.
- دی متیل هیدرازین نامتقارن، سوخت موشکی، از دی متیل آمین تهیه شدهاند.
- دیمتیلآمین تحت شرایط اسیدی ضعیف قرار میگیرد تا دیمتیل نیتروز آمین را بدهد. این ماده سرطانزا برای حیوانات، در نمونههای ادرار انسانی شناسایی و اندازهگیری شده است که ممکن است در کشورهای بسیار صنعتی از نیتروژنهشدن دیمتیلآمین توسط اکسیدهای ازت موجود در بارانهای اسیدی بوجود آمده باشد.
مشتقات آمیدو:
دپروتونه شدن دیمتیلآمین با ترکیبات ارگانولیتیوم قابل انجام شدن است. LiNMe2 حاصل، که یک ساختار شبه کلاستری به خود میگیرد، به عنوان منبع “Me2−N” عمل میکند.
از این لیتیوم آمید برای تهیه کمپلکسهای فلزی سبک مانند تتراکیس (دی متیل آمیدو) تیتانیوم و پنتاکیس (دی متیل آمیدو) تانتالم استفاده شده است.
سیدی