بیسموت یک عنصر شیمیایی با نماد Bi و عدد اتمی 83 است. ممکن است بیسموت عنصری به طور طبیعی یافت شود، اگرچه سنگ معدن سولفید و اکسید آن ترکیبات تجاری مهم را تشکیل می‌دهند. عنصر آزاد بیـسموت 86 درصد چگال‌تر از سرب است. ترکیب تازه تولید شده این فلز شکننده و با رنگ سفید نقره‌ای است، اما اکسیداسیون سطح می‌تواند به آن رنگ صورتی ببخشد.
بیـسموت طبیعی‌ترین عنصر دیامغناطیسی است و در بین فلزات از کمترین مقدار هدایت حرارتی برخوردار است. بیـسموت را از دیرباز عنصر با بالاترین جرم اتمی پایدار در نظر گرفته‌اند، اما در سال 2003 کشف شد که دارای رادیواکتیوی بسیار ضعیفی است: تنها ایزوتوپ ابتدایی آن، بیسموت -209، با فروپاشی آلفا نیمه عمر بیش از یک میلیارد بار واپاشیده می‌شود. به دلیل نیمه عمر فوق‌العاده طولانی، بیـسموت را تقریباً برای همه اهداف پایدار در نظر می‌گیرند.
کاربردهای اصلی:
ترکیبات بیـسموت تقریباً نیمی از تولید بیسموت را تشکیل می‌دهند. آنها در مواد آرایشی، رنگ‌دانه‌ها و چند نوع دارو استفاده می‌شوند، بخصوص از جمله بیسموت سوبسالیسیلات، که برای معالجه اسهال استفاده می‌شود. باتوجه به اینکه بیـسموت یک فلز سنگین است اما سمیت، کمی دارد. با توجه به سمیت سرب در سال‌های اخیر، استفاده فزاینده‌ای از آلیاژهای بیـسموت (در حال حاضر حدود یک سوم از تولید بیسموت) به عنوان جایگزینی برای سرب وجود دارد.
کاربردهای داروی بیسموت:
- بیـسموت یکی از ترکیبات دارویی است، اگرچه استفاده از برخی از این مواد حاوی بیـسموت رو به کاهش است.
- از آنتی‌بیوتیک‌های بیسموت به عنوان ضد درد استفاده می‌شود. همچنین برای درمان برخی دیگر از بیماری‌های دستگاه گوارش مانند شیگلوز و مسمومیت با کادمیوم استفاده می‌شود. مکانیسم عملکرد این ماده هنوز به خوبی ثبت نشده است، اگرچه حداقل در برخی موارد اثر الیگودینامیکی (اثر سمی مقادیر اندک یون‌های فلزات سنگین بر میکروب‌ها) ممکن است درگیر باشد.
- از ترکیب سوبسالیسیلات بیـسموت برای درمان باکتری‌های ایجاد کننده زخم‌معده استفاده می‌شود.
- Bibrocathol یک ترکیب آلی حاوی بیـسموت است که برای درمان عفونت‌های چشم استفاده می‌شود.
- ترکیبات بیـسموت (از جمله سدیم بیـسموت تارترات) قبلاً برای درمان سفلیس مورد استفاده قرار می‌گرفت.
“شیر بیـسموت” (تعلیق آبی از هیدروکسید بیسموت و زیر کربنات بیـسموت) در اوایل قرن بیستم به عنوان یک درمان اعتیاد آور به بازار عرضه شد.
منابع:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Bismuth
- https://patents.google.com/patent/US1540117
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2694949
